Man met draaiorgel

FYI.

This story is over 5 years old.

Money

Een draaiorgeldraaier vertelt hoe hij rondkomt op straat in Utrecht

“Mensen komen naar me toe en zeggen: ‘Als je dat ding nu niet uitzet dan sla ik je hersenen in elkaar.’”

Als je in een binnenstad woont, ben je vrijwel zeker weleens wakker gemaakt door een draaiorgel. Draaiorgels zijn namelijk niet uit zaterdags straatbeeld weg te denken. Een olijk deuntje, een figuur met een centenbakkie ervoor en jij met je kussen over je oren heen gedrukt. Vrijwel niemand die ik ken houdt van draaiorgels, maar toch staan ze er elke week weer.

Ik vroeg me af wat het verdienmodel is van een draaiorgeldraaier, en of er eigenlijk nog een beetje te wist te behalen valt aan het draaiorgelbestaan. Daarom zocht ik Joop Budding (52) op. Budding begon op zijn 22-jarige leeftijd met het exploiteren van zijn eerste draaiorgel en is volgens hem sindsdien “dé draaiorgeldraaier van Utrecht.”

Advertentie

Ik sprak hem in een loods in Nieuwegein, waar hij zijn zes orgels stalt.

VICE Money: Hoi Joop, hoe lucratief is het om een draaiorgeldraaier te zijn?
Joop Budding: Vroeger verdiende het beter. Toen verdiende ik wel 800 gulden per dag. Nu verdien ik met mijn blikkie vaak nog maar 200 euro op een dag. Ik sta daarom veel minder op straat: nog maar zo’n zes dagen per maand. Ik leef nu vooral van het verhuren van mijn orgels. Wat krijg je voor het verhuren van een orgel?
Per dag 350 euro exclusief btw. Ik sta er de hele dag bij, maar het rammelende blikje heb ik dan niet in mijn hand. Er staat wel een busje op het orgel, waar mensen dan alsnog weleens iets in doen – dat is mooi meegenomen. Ik kom met de verhuur op de gekste plekken. Bij bedrijven, op verjaardagen, markten, beurzen, maar ook op dancefeesten.

Dancefeesten?
Ja, ik sta al een jaar of tien op een dancefeest in de RAI. Als de gasten binnenkomen en hun jas inleveren, sta ik daar met mijn orgel. Dat vinden ze geweldig: ze willen met me op de foto en hangen op mijn nek. Door die pilletjes die ze nemen, worden ze erg lief. Tegen de tijd dat ze zo dronken zijn dat ze ziek worden, pak ik mijn spullen in. Dat is meestal rond half drie.

Pop op draaiorgel

Sta je deze maand veel op kerstmarkten?
Ja, heel vaak. Normaal schommelt mijn omzet tussen de 3000 en 4000 euro per maand, maar in december is het meer. Wat doe je met al die cash die je in je blik krijgt?
Ik heb een bedrijfsrekening waar ik het op kan storten. Wat moet ik met cash? Je kunt het nergens uitgeven. Alles moet via de pin. Ook nadelig voor mij, want mensen hebben geen contant geld meer op zak en ik heb geen pinautomaat. Wie weet komt dat in de toekomst nog, maar ik hoop het zo lang mogelijk vol te houden met mijn rammelende bakkie. Hoeveel omzet stop je in je bedrijf?
Ik betaal mezelf iedere maand zo tussen de 2200 en 2500 euro uit. Een prima salaris voor een ongeschoolde zoals ik. Op mijn veertiende ben ik al met de middelbare school gestopt – ik was een hopeloos gevalletje. Wat gebeurt er met het geld dat je in je bedrijf stopt?
Ik koop af en toe een motortje, een liedje of een beetje diesel. Vroeger werkten draaiorgels op orgelboeken, maar die waren best duur, zo’n honderd euro per stuk. Tegenwoordig werken mijn orgels op een midisysteem. Daarom kosten de liedjes me nu nog maar een tientje à vijftien euro per stuk. Ik heb nog nooit een orgel gekocht, want die kreeg ik van m’n familie, dus dat is voordelig. Mijn vader en opa zaten ook al in de draaiorgels.

Advertentie
Foto oude draaiorgel

En hoe zit het met de onderhoudskosten?
Ik doe zoveel mogelijk zelf om de kosten te drukken. Ik ken de orgels vanbinnen en vanbuiten, dus ik ben er best handig mee. Soms moet ik weleens een jongen inhuren, als ik er echt niet uitkom met het onderhoud of het stemmen. Dan ben ik zo’n 350 euro exclusief btw kwijt. En nog 550 euro per maand voor de loods die ik huur om mijn orgels te stallen. Die is vlakbij Utrecht en dat is fijn, want ik sta alleen in Utrecht.

Ga je nooit eens in Amsterdam staan?
Nou, dat heb ik in het verleden wel eens geprobeerd, maar daar maak je geen vrienden mee. Toen kreeg ik van Amsterdamse orgelmensen te horen dat dat niet de bedoeling is. Het is een beetje een afspraak onder de orgeldraaiers: je gaat niet in elkaars gebied lopen. Als mijn orgel gehuurd wordt, dan doe ik het wel. Maar niet zo van: Hé het is mooi weer, ik ga eens met mijn orgel in de Kalverstraat staan. Dan wordt het oorlog.

Is het ook weleens oorlog met mensen die wakker worden van je orgel?
Ik heb veel gekloot gehad. Ik ben namelijk gewend om om negen uur ‘s ochtends te beginnen. Op een gegeven moment heeft de gemeente gezegd dat we om de tafel moesten, omdat er vanuit het centrum van Utrecht veel klachten kwamen. Ik heb toen mijn route veranderd en mijn orgels ingepakt in plexiglas om het geluid te dempen. Er zit geen volumeknop op – was dat maar zo. Ik word er zelf ook weleens knetter van.

Advertentie

Klagen mensen meer dan vroeger?
Ja, hoe ik nu op straat word benaderd is heel anders dan twintig jaar geleden. Er zitten behoorlijk agressieve mensen tussen. En dan heb ik het nog niet eens over alle klachten die ik op internet heb gelezen over de orgelman in Utrecht.

Man met draaiorgel

Wat doen die agressieve mensen dan?
Die zeggen bijvoorbeeld dat ik op moet kankerstralen. Als ik wil, kan ik wel drie keer op een dag knokken, maar dat doe ik niet. Ik probeer uit te leggen dat het mijn werk is en dat ik er zelf ook gek van word. Toch schrik ik ervan hoe extreem mensen op me kunnen reageren. Het zou in mij niet opkomen. Als ik last van iemand heb, zeg ik niet: “Als je niet oppast dan timmer ik je kop eraf.” En dat is wel wat ik meemaak. Mensen komen naar me toe en zeggen: “Als je dat ding nu niet uitzet dan sla ik je hersenen in elkaar.” Ik laat me niet kennen en blijf gewoon staan, maar ik snap niet waarom iemand zoiets zegt. Ben je weleens aangevallen?
Ik heb weleens gehad dat iemand een emmer witsel over mijn orgel probeerde te gooien. En ook gooiden twee meisjes een keer vanuit hun raam een emmer water in mijn orgel. Toen heb ik de politie gebeld. Die meisjes hebben 550 euro aan schade moeten vergoeden. Dat soort dingen zijn niet leuk, maar aan de andere kant denk ik: het is heel mooi dat ik van mijn orgels kan leven. Dat lukt de meeste straatmuzikanten niet. Dankjewel, Joop.

Alle foto’s door de auteur

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: