Dit is wat werkgevers denken als ze de leugens op je cv lezen

Na mijn studie vond ik een baantje in de sorteerruimte van een videobewerkingsbedrijf in Chicago. Ik vulde mijn dagen met internetten, podcasts luisteren en uit m’n neus eten. Soms werd dat even onderbroken, omdat ik daadwerkelijk ergens een video naartoe moest sturen. Het was niet heel moeilijk om dit vak te leren. Het was dan ook maar een simpel instapbaantje.

Toch is dat niet wat je van het werk zou verwachten als je de omschrijving ervan op mijn cv zou lezen. Als je mijn cv mocht geloven, hield dat baantje het volgende in: “Zoeken naar geoptimaliseerde logistieke oplossingen om belangrijke materialen tussen verschillende faciliteiten te leveren.” Het mooie is dat ik niet loog – ik gaf slechts de werkelijkheid wat meer sjeu. Bovendien is je cv een beetje aandikken één van de leukere aspecten van de banenjacht.

“Mensen zetten vaak in hun motivatiebrieven dat ze ‘enorm gemotiveerd’ zijn. Maar dat is volkomen nutteloos,” zegt Jay Pullman, een accountant uit Oakland, Amerika, die nauw betrokken is bij het wervingsproces van zijn eigen bedrijf. “Iemand zette eens ‘aanpassingsvermogen’ onder zijn vaardigheden, zonder enige context. Dat klinkt leuk, maar het betekent helemaal niks. Oh, deze is ook goed: ‘Veelvuldig gebruik van bedrijfsprogramma’s’. Wat betekent dat in godsnaam?”

Grote leugens kunnen je de baan kosten

Natuurlijk moet je niet liegen op je cv of in je sollicitatiebrief. Ik probeer je hier nu geen moralistische les te lezen, maar de kans dat je met een lijst aan leugens een baan binnensleept, is nu eenmaal klein. “Het kan je een slechte naam geven,” zegt Alison Green, wie de Ask a Manager-blog beheert en dit jaar een boek onder dezelfde titel heeft uitgebracht. “Werkgevers maken er een aantekening van, waardoor de kans bestaat dat je later misschien een geschikte baan misloopt omdat je eerder eens hebt gelogen over je werkervaring.”

Zelfs als het je wel lukt om in eerste instantie met de leugen weg te komen, kan je nieuwe werkgever hun aanbod even snel weer intrekken wanneer ze erachter komen dat je hebt gelogen. En zelfs als je dat allemaal weet te voorkomen en daadwerkelijk de baan krijgt, zal je er nooit zo op je plek zijn als je collega’s. Mocht de leugen ooit boven water komen, word je namelijk alsnog op staande voet ontslagen. Een bekend voorbeeld hiervan is David Tovar, een belangrijke woordvoerder van de Amerikaanse winkelketen Wal-Mart. Net op het moment dat hij een promotie zou krijgen, werd duidelijk dat hij zijn cv had vervalst. Hij nam snel ontslag, maar gebruikte het schandaal uiteindelijk alsnog in zijn eigen voordeel om zijn carrière voort te zetten.

“Je wil echt geen baan krijgen waarvoor je hebt moeten liegen,” zegt Green. “Dat geeft namelijk aan dat je het er misschien moeilijk mee gaat krijgen, en je wil zeker geen baan waar je niet goed in bent.”

Liegen kan ook wettelijke gevolgen hebben. Zo is er in New York een nieuwe staatswet aangenomen die het een misdrijf maakt voor au pairs om hun certificaat te vervalsen. Dat brengt ons bij het volgende vraagstuk: Hoe beantwoord je de vraag of je een strafblad hebt? Als je nee invult, word je direct ontslagen wanneer je werkgever erachter komt dat je hebt gelogen. Maar als je ja invult, bestaat de kans dat je sollicitatiebrief direct bij het vuil belandt. Mocht je een strafblad hebben, is het daarom aan te raden om online sollicitatieformulieren achterwege te laten. Je kunt je situatie soms beter in persoon aan een werkgever uitleggen, bijvoorbeeld door via een bekende een afspraak te regelen.

Verfraaiingen die wel kunnen helpen

En wat nou als we het niet zozeer over ‘leugens’ hebben, maar gewoon over goede verkooppraatjes waarmee je de aandacht van werkgevers trekt? “Vraag jezelf in zo’n geval het volgende af,” zegt Green, “als je oude baas of collega je cv zou zien, zouden ze dan in lachen uitbarsten?” Dat is niet alleen een goede test, er bestaat ook nog eens een kans dat je nieuwe werkgever je referenties wil checken. En het laatste wat je wil, is dat zij je belachelijk maken om de onzin die hebt verkondigd.

Dus hoe weet je waar de grens ligt tussen overdrijven en liegen?

J.T. O’Donnell, oprichter van de carrièrewebsite Work It Daily, raadt je aan om die hele zelfpromotie achterwege te laten en je gewoon te richten op wat simpele feiten over je vorige werk. Hoeveel klanten hielp je tijdens je werkuren? Hoeveel transacties waren er per dag? Hoe groot was het gebied dat je werk besloeg? “Geef ze cijfers, zodat ze een duidelijk beeld krijgen van wat je deed,” zegt O’Donnell. “Als werkgevers een blad vol zelfpromotie zien, gaan ze ervan uit dat je iets probeert te verbergen of misschien een moeilijk persoon bent.”

Als je eenmaal voorbij het sollicitatieproces bent, is het gesprek zelf aan de beurt. Ook hier zijn er behoorlijk wat valkuilen die vermeden moeten worden.

Wat als ervaring op het gebied van management een vereiste is, maar je dit niet hebt? Dat is lastig. Je moet namelijk een manager geweest zijn om hier ervaring mee te hebben, maar hoe word je een manager als je geen ervaring hebt?

Een manier om daarmee om te gaan, zegt O’Donnell, is door toe te geven dat je die ervaring niet hebt, maar vervolgens te vragen waarom die ervaring per se een vereiste is. Terwijl de werkgever dit uitlegt, kun je nadenken over momenten in je vorige werk waarbij je de benoemde eigenschappen hebt vertoond. Oké, je was geen echte ‘manager,’ maar misschien heb je wel op andere manieren een bepaalde verantwoordelijkheid over anderen gehad of mensen moeten aansturen.

Weet waarom je bent vertrokken

Het grootste struikelblok is het meest voor de hand liggend: Waarom ben je bij je oude baan weggegaan? Je kunt natuurlijk niet zeggen dat je baas een lul was of het kantoor een hel, zelfs niet als dat de waarheid is, want niemand heeft zin om zo’n dramatisch geval aan te nemen. Maar aan de andere kant zou je niet naar iets nieuws op zoek zijn als je vorige baan zo fantastisch was. Het is lastig om hier een middenweg in te vinden, dus heb je een soepel verhaal nodig over wat er precies is gebeurd.

“Tijdens sollicitatiegesprekken laat ik het altijd overkomen alsof ik wil stoppen met wat ik momenteel doe, zodat ik me weer kan richten op dat waar ik echt gepassioneerd over ben,” zegt Jack, een baanzoekende tech-arbeider die liever anoniem blijft vanwege een geheimhoudingsverklaring en zijn huidige zoektocht naar een baan. “Zo hoef je geen onzin te verkondigen, maar komt ook niemand achter de harde realiteit dat je vroeg of laat toch wel zou onderdoen voor een betere nieuwkomer.”

Het is belangrijk dat jij en je vorige werkgever hetzelfde verhaal voor ogen hebben. Zeg dus niet dat het een massaontslag was als het eigenlijk gewoon aan jou lag. Maar besef ook dat jullie verhaal op verschillende manieren geïnterpreteerd kan worden. “Ieder verhaal heeft drie kanten: die van het bedrijf, die van jou en de waarheid,” zegt O’Donnell. “Je kunt je emoties dus maar beter loslaten en zo objectief mogelijk blijven.”

“Hoe je ervoor kiest om het verhaal te interpreteren, is heel belangrijk,” zegt O’Donnell. “Vertel het verhaal niet zonder enige verantwoordelijkheid te nemen en iedereen om je heen de schuld te geven. Wees duidelijk over wat je anders gedaan zou moeten hebben en hoe je uiteindelijk met de situatie bent omgegaan. Zeg eerlijk dat je waarschijnlijk niet de beste referenties zal krijgen van het bedrijf dat je ontslagen heeft en durf uit te leggen waarom. Ze zullen het oprecht waarderen als je objectief blijft, serieus nadenkt over wat er fout is gegaan bij je vorige baan en laat zien dat je je daarna hebt ontwikkeld.”

Het zoeken naar werk gaat tenslotte over het onthullen van je verleden, maar ook over het vormen van je toekomst. Het feit dat je in staat bent om kritisch naar je oude zelf te kijken, laat zien dat je klaar bent voor die nieuwe baan (waar je hopelijk niet voor hebt moeten liegen).

Illustratie door Maggie Ahearn

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: