RUTTEBLIJ
Beeld via Getty 

FYI.

This story is over 5 years old.

Money

Deze politicoloog vindt dat de Miljoenennota niet duidelijk maakt hoe fucked jonge mensen zijn

"Deze Miljoenennota, deze Troonrede, die gaat niet over de wereld van jonge mensen.”

Algemene beschouwingen, de Miljoenennota, Prinsjesdag: belangrijke zaken, die ik eerlijk gezegd niet helemaal volg. Want dat het ‘bbp’, ‘de economie’ en de ‘koopkracht’ groeien klinkt goed en gewichtig, maar wat moet ik ermee? Ik lees bijvoorbeeld zowel dat 93 procent van de huishoudens erop vooruit gaat, maar ook dat wij millennials de eerste generatie zouden zijn die het minder goed krijgen dan hun ouders.

Advertentie

Volgens André Krouwel, universitair hoofddocent politicologie aan de Vrije Universiteit, is het helemaal niet zo gek dat ik dat zo voel. Krouwel is de oprichter van Kieskompas en iemand die langdurig onderzoek doet naar politieke communicatie. Hij is bovendien bijzonder kritisch op hoe de politiek praat over economie en de begroting van Nederland – en in het bijzonder de zwijgzaamheid over wat jongeren te wachten staat. Ik interviewde hem over zijn kritische standpunten en vroeg of er ook hoop was.

VICE Money: Ik lees dat 93 procent van de huishoudens er ‘economisch op vooruit’ gaat. Dat klinkt geweldig. Maar wat betekent het concreet? Merk ik er ook iets van?

André Krouwel: Nee, waarschijnlijk merk jij daar niets van. Zo’n getal, 93 procent, gaat over gemiddelden. Er zijn allerlei zaken niet meegenomen in zo’n statistiek die wel heel belangrijk zijn. Neem de bijvoorbeeld de in de Miljoenennota genoemde dalende werkloosheid [volgens de miljoenennota tot 3,9 procent, het laagste sinds 2001 – Red.]. Daar zitten een heleboel verhalen achter. Dat jij als jonge journalist niet werkloos bent, omdat jij als zzp’er werkt – en dat geldt ook voor de 1,1 miljoen andere zzp’ers – wil niet zeggen dat je ook genoeg verdient om goed van rond te kunnen komen. Het reflecteert niet dat je geen pensioen opbouwt, of dat je geen hypotheek kan krijgen om een huis te kopen. Die ervaringen zouden moeten terugkomen in de Miljoenennota en daar zou het ook meer over moeten gaan.

Advertentie

Zijn er cijfers waar wij jongeren of arme zzp’ers dan wel naar kunnen kijken om te zien hoe het echt gaat?
Je ziet dat het écht goed gaat met de economie als de consumptieve investeringen toenemen. Consumptieve investeringen zijn uitgaven die mensen traditioneel uitstellen als ze onzeker zijn over hun financiën. Auto’s, koelkasten, huizen. Kinderen krijgen rekenen we er ook toe. En je ziet al jaren dat deze groei achterblijft bij de groei van de economie in geheel. Er is een hele groep mensen aan het ontstaan die niet zozeer working poor zijn, maar die wel het in ‘elkaar gedrukte midden’ zijn. Die voelen steeds hogere kosten. Allemaal mensen die zelf nog studeren of wiens kinderen studeren, en die naar werk moeten reizen, maar die hun inkomen niet met die stijgende kosten mee zien groeien.

Toch zeggen we dat de welvaart groeit.
Dat klopt, maar dat neemt niet weg dat de kloof tussen arm en rijk groeit. Met de rijkste tien procent van de Nederlanders gaat het dan ook heel goed. Je hoort de koning vanaf zijn troon roepen: “Het gaat goed met de economie, maar mensen moeten het wel merken.” Maar ‘het merken’, oftewel: in je portemonnee voelen dat het goed gaat met de economie, is niet het belangrijkste. Het gaat er ook om dat mensen er vertrouwen in hebben dat het op de lange termijn goed gaat, en blijft gaan. En als je dan de rijkste groep het zo achterlijk goed ziet hebben, wordt het ook nog eens moeilijker dat vertrouwen op te brengen.

Advertentie

Er wordt nu wel steeds gezegd dat het goed gaat met de economie als er groei is. Maar is dat op langere termijn wel haalbaar? Kan een economie oneindig lang blijven groeien?
Globalisering maakt dat verhaal een stuk ingewikkelder. Kijk, vroeger betekende economische groei simpelweg: er is meer vraag naar arbeid, dus als jij een arbeider bent, ben je een schaars goed en kun je je diensten voor meer geld aanbieden. Als je baas daar niet mee akkoord ging, dan ging je ergens anders werken.

Maar tegenwoordig concurreren we niet meer alleen met andere Nederlanders, maar met soortgelijk geschoolde mensen van over de hele wereld, die toevallig wel in landen met lage lonen werken. Of met robots. Als nu de ‘economie groeit’, wordt er nog wel meer geld verdiend, maar het komt niet meer zo snel bij de middenklasse terecht. Daardoor zie je overigens dat de oude politicologische wet ‘Als het goed gaat met de economie, dan hebben mensen vertrouwen in het kabinet’ niet meer op gaat.

Nu heet het goed te gaan met de economie, maar laat recent onderzoek van Ipsos zien dat mensen het kabinet laag waarderen. Vooral de jonge generatie vertoont totaal ander stemgedrag dan de oudere. Er begint echt een kloof te ontstaan tussen de verschillende generaties.

En is dat terecht?
Ja! Kijk naar de Henk Krollen van deze wereld: hij komt uit de rijkste generatie die ooit geleefd heeft in Nederland, en klaagt alsnog dat zij het zo slecht hebben. Het is zijngeneratie die de wereld heeft vormgegeven zoals hij er nu uitziet. De generatie die we dankbaar moeten zijn, omdat ze ons land zo rijk gemaakt hebben zoals het nu is.

Advertentie

Deze miljoenennota, deze troonrede, die gaat niet de wereld van jonge mensen. Die gaat over de wereld van de oude generatie, de generatie voor wie het kapotmaken van het milieu nog gratis was. Nu betalen we 15 cent voor een plastic tasje – dat hebben ouderen vroeger nooit gedaan. Zij zijn rijk geworden van kiloknallers. Je kunt niet onbeperkt de wereld leegtrekken, regenwoud kappen om sojabonen te planten en er varkens en koeien mee vet te mesten. Iemand moet er voor gaan betalen.

De jonge generatie krijgt ook nog de kosten op hun bordje van de financiële crisis. En we hebben nog stééds een bankwezen dat verre van stabiel is. Deze generatie gaat het niet beter krijgen dan hun ouders, en dat geeft ons een unheimisch gevoel.

Oei. Moet onze generatie daar dan niet iets aan doen?
Ik voorzie wel dat de spanning, ook op politiek gebied, gaat toenemen. Maar als jong persoon kom je niet zomaar in de Kamer terecht. Daar zitten alleen winnaars, mensen die het gemaakt hebben – jij komt daar als beginner niet zomaar tussen. Die mensen hebben jarenlange ervaring in de politiek, zijn omhoog geklommen. Het zal nog zo’n twintig jaar duren voor jullie generatie daar een meerderheid vormt. De mensen in de Tweede Kamer begrijpen niet in wat voor realiteit jullie leven. De PvdA komt op voor werknemers, maar die organiseren zich niet meer. De vakbonden brokkelen af. Het CDA kan niet meer garanderen dat mensen met kinderen het beter krijgen.

Hè, getsie.
Een positieve noot om op te eindigen dan: jullie zijn opgegroeid in een multiculturele samenleving en hebben meer oog voor het hele plaatje. Daarbij zijn jullie de meest hoogopgeleide generatie ooit. En daarmee progressiever. Dat zie je duidelijk in stemgedrag: jonge mensen stemmen veel linkser. Deze generatie begrijpt dat je de rotzooi op de wereld niet kunt blijven negeren, maar die boodschap komt op dit moment bij onze beleidsmakers nog niet aan.

Beeld via Getty en wikimedia commons.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen:

Tagged:politiek