Waarom het beter voor jou is als je baas een lul is

Het is overal in het nieuws en iedereen heeft er last van: de piloten van Ryanair staken. Dat ze het werk neerleggen kan een kind begrijpen, want als de piloten van Ryanair er net zo aan toe zijn als hun passagiers, is het om te janken.

Ondertussen lijkt de baas van Ryanair niet van plan ook maar een centimeter toe te geven. Hij doet in plaats daarvan uitspraken als: “we zullen nooit akkoord gaan met die eisen” en “ik motiveer mijn personeel met angst”. Wat een dictator. Het zal je baas maar wezen.

Maar je vergist je.

De filosoof Slavoj Zizek zegt: een hippe, toffe, toegankelijke baas is óók een dictator, maar dan zonder dat je het door hebt.

Zo’n hippe baas gaat harder dan de rest. Hij zuipt meer en werkt langer. Hij slaat je op je schouder als je op je werk komt en informeert of je het weekend nog geneukt hebt. Of hij laat een bordje ‘eindbaas’ op zijn kantoordeur spijkeren. Of beginbaas. Je baas is een toffe jongen en hij wil ook jouw vriend zijn. Hij wil de meest inspirerende werkplek creëren die er maar is. Zeg daar maar eens nee tegen.

Want wie wil er nou niet zo’n baas? Toegankelijk, empatisch, betrokken, zorgzaam – ze prijken op alle goede-bazenlijstjes (bijvoorbeeld hier en hier en hier en hier).

Maar eigenlijk is zo’n baas een nachtmerrie. Want hij is ondertussen gewoon jouw werkgever. En met zijn joviale gedrag maakt hij je alleen nog maar afhankelijker van hem. Zaniken over deze baas in de pauzes is er niet bij. En als je in het weekend mee mag op zijn boot heb je geen andere keus dan net zo lazarus te raken als hij.

Tegenwoordig moet je niet alleen doen wat je baas zegt, je moet het nog leuk vinden ook. En dat maakt joviale bazen niet minder dictatoriaal, maar juist meer.

Elke dictator zegt: ‘doe wat ik zeg!’ Precies wat de Ryanair baas nu uitkraamt. Maar een echte dictator wil meer. Hij probeert niet te zorgen dat je doet wat hij wil. Hij probeert te zorgen dat jij wilt wat hij wil. Een echte dictator probeert mensen te hersenspoelen, zodat ze uit zichzelf de behoefte gaan voelen aan dezelfde dingen als hij. Zodat hij het niet eens meer hoeft te vragen.

En dus klimt Poetin met ontbloot bovenlijf op een paard. En laat Kim Jong Un zich temidden van schattige kinderen fotograferen. Het doel? Iedereen moet hem tof vinden. Iedereen moet het idee krijgen dat deze baas precies is wat je wilt. Een echte leider, dapper en stoer. Maar tegelijk ook toegankelijk en kindvriendelijk. Als je in een vrije democratie zou wonen, zou je op hem stemmen. Deze dictators geven jou het idee dat zij zijn wat jij wilt.

Joviale bazen gaan net zo te werk. Ze doen hetzelfde als Poetin en Kim Jong Un: zij hebben de macht, maar ze geven jou het idee dat jij dat zelf ook zo wilt. Daarom is jouw baas de tofste persoon van het kantoor. Jij kunt tegen jezelf zeggen: als er iemand de baas zou moeten zijn, dan is hij het. Dat hij gerust tien keer zoveel verdient als jij en jij nog op je salarisverhoging zit te wachten, dat zie je dan maar door de vingers.

Net als Poetin is zo’n baas je aan het hersenspoelen. Hij krijgt jou zo ver dat je uit eigen vrije wil doet wat hij wil. En dat je zelfs denkt dat je dat doet, omdat je het nog leuk vindt ook.

Natuurlijk, die Ryanair-baas is een verschrikking. Maar je weet wél wat je aan hem hebt. Hij doet zich niet anders voor dan wat hij is. Het interesseert hem geen moer wat je van hem vindt. Niet cool om te horen misschien. Wel eerlijk.

Foto via het Kremlin.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: