Zo beantwoord je de lastigste sollicitatievraag ooit

In de afgelopen zes maanden heeft Mike tijdens zijn “eindeloze zoektocht naar een baan” wel tien sollicitatiegesprekken gehad. (Die wanhopige queeste naar een baan is ook precies de reden dat hij zijn achternaam liever niet deelt.) In die tien gesprekken werd Mike – dertiger, op zoek naar een baan als social media-manager – telkens weer geconfronteerd met De Vraag. Deze onvermijdelijke zin kan verschillende vormen aannemen. De ene keer is het “Wat is je gewenste compensatie?”, en soms het botte “Hoeveel wil je gaan verdienen?”. Maar uiteindelijk komt het allemaal op hetzelfde neer: het bedrijf waar je solliciteert wil weten hoeveel ze je zullen moeten betalen.

“Ik ben best eerlijk,” zegt Mike. “Bij mijn oude werkgever verdiende ik 65.000 dollar per jaar. En als ik de baan had gekregen die ze me beloofd hadden, maar die ik uiteindelijk toch niet kreeg, had ik 74.000 dollar verdiend. Toen ik net begon met mijn zoektocht, zei ik daarom dat ik tussen de 65 en 75.000 wilde verdienen. Maar een vriend zei dat ik meer moest vragen, dus ging ik voor 75 tot 85.000. Van iemand anders hoorde ik weer dat je hier helemaal niet over moet praten en pas later moet onderhandelen. Waarschijnlijk had geen van ons het juiste antwoord.”

Maar wie heeft dat antwoord dan wel? Hoe weet je hoeveel je waard bent? En hoe zeg je dat in hemelsnaam in zo’n gesprek?

Allereerst is het belangrijk om te weten dat je niet verplicht bent om antwoord te geven op de vraag wat je bij je vorige werkgever verdiende. De cao nr. 38 bepaalt namelijk dat “de persoonlijke levenssfeer van de sollicitant moet worden gerespecteerd. Vragen over het privéleven zijn slechts verantwoord indien zij relevant zijn voor de aard en de uitoefeningsvoorwaarden van de functie.” Dat betekent natuurlijk niet dat de vraag niet gesteld kan worden. En hoewel het dus gewoon legaal is om de werkgever strak in de ogen te kijken en te zeggen “dit is illegaal,” vergroot je hiermee je kans op een baan waarschijnlijk niet.

“Ik zou dit oplossen door te doen alsof ze me een andere vraag stelden,” zegt Alison Green, schrijver van het recent uitgebrachte boek Ask A Manager: Clueless Colleagues, Lunch-Stealing Bosses, and the Rest of Your Life at Work. “Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik ben op zoek naar iets dat tussen x en y euro ligt’. Vaak kom je daar wel mee weg.” Als de werkgever nog steeds een specifiek getal uit je probeert te sleuren, kan je simpelweg zeggen dat je huidige of vorige baan die informatie als vertrouwelijk beschouwt. “Maar zeg het op een positieve manier, waaruit blijkt dat je bereid bent om samen te werken,” zegt Green. “Het moet niet klinken alsof je hiermee in de verdediging schiet, of probeert te zeggen: ‘Ha, zie je wel, jij probeert de wet te breken!’”

Een vraag die wél gesteld mag worden – en dus sowieso gesteld gáát worden – is: “Wat zou je hier willen verdienen?” En dit is precies waar het allemaal een stuk ingewikkelder wordt.

Websites als PayScale.com geven je een idee van wat voor loon je bij een bepaalde functie kunt verwachten, maar volgens Green moet je deze informatie niet te snel als uitgangspunt gebruiken. “Er is veel te veel variatie in banen en lonen, waardoor deze informatie niet altijd klopt,” zegt Green. “Ik heb sollicitanten hierdoor hun kansen flink zien verpesten.” Volgens Green kan je daarom beter op een meer informele en sociale manier aan je informatie komen, namelijk door met je medemens te praten. Je hoeft natuurlijk niet letterlijk aan mensen in je vakgebied te vragen hoeveel zij verdienen, maar je kunt wel wat hypotheses opgooien. “Stel je voor dat je […] werk voor […] bedrijf zou doen, wat zou je dan willen verdienen?”

Als je met genoeg mensen hebt gepraat, is het tijd om je richtgebied te bepalen. Dit kan je altijd verder aanscherpen naarmate je op meer sollicitatiegesprekken bent geweest.

Volgens sollicitatiecoach Barry Drexler kan je dit het best doen door met een getal te komen dat werkelijk alles dat je zou verdienen omvat. Dus niet alleen het standaard salaris, maar ook alle eventuele bonussen, andere financiële voordelen, een loonsverhoging die je bij je voorgaande baan zou krijgen, en – in het geval van bepaalde functies – de aandelenopties.

“Bedrijven willen weten of jullie op dezelfde golflengte zitten. Daarom is het altijd beter om een minimum- en maximumbedrag te noemen, in plaats van een specifiek getal,” legt Drexler uit. “Als je zegt: ‘Ik zou graag 90.000 verdienen, maar dat kan nog een stukje omhoog,’ maak je dingen onnodig ingewikkeld. Leg van tevoren gewoon alles op tafel, en laat duidelijk zien waar jij denkt dat je recht op hebt.” Omdat bedrijven van tevoren nooit precies weten of je uiteindelijk je beloften waarmaakt, kun je volgens Drexler het best flexibel zijn in je verwachtingen. “Daarmee laat je zien dat je oprecht gemotiveerd ben door de kans die ze je bieden,” zegt hij. “Het is een afknapper als je alleen gemotiveerd bent door geld.”

Het allerbelangrijkste is, volgens Drexler, om niet te onderhandelen tijdens het sollicitatiegesprek. Dit gesprek moet je juist zien als een soort dans, waarbij je kijkt of jullie op hetzelfde ritme dansen. Pas als je merkt dat jullie in harmonie dansen zonder op elkaars tenen te trappen, kan je wat kleine aanpassingen maken. “Je zal ze afschrikken als je tijdens de sollicitatieprocedure begint te onderhandelen,” waarschuwt Drexler. “Pas als ze met een officieel aanbod komen, kan je wat meer druk uitoefenen.”

Als ze je eenmaal welkom heten binnen het bedrijf, wees dan niet bang om nog een beetje meer te vragen. Zeker als je een vrouw bent, of binnen een andere gemarginaliseerde groep valt die nog steeds de dupe is van de loonkloof. Je kunt zelfs 20 procent meer vragen dan wat je verwacht te verdienen. Als alles gaat zoals je hoopt, krijg je dat ook. En zo niet, kan het geen kwaad om het alsnog te vragen.

“Veel mensen zijn bang dat bedrijven het aanbod weer intrekken als je om iets meer geld vraagt. Maar de kans dat dit gebeurt is heel klein,” zegt Green. “Vraag gewoon om een klein beetje meer. Zelfs als het een goed aanbod is dat past binnen de huidige markt. Dit hoeft dingen helemaal niet ingewikkeld te maken. Het hoeft niet meer te zijn dan één simpele zin: ‘Ik hoopte op iets in de richting van […] euro, zou dat kunnen?’”

Je bent het namelijk meer dan waard.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: