Festivalorganisatoren vertellen hoe het is om er dik aan te verdienen óf door noodweer failliet te gaan

Knal vol gas het festivalseizoen in met VICE. Lees deze zomer alles over festivals op festivals.vice.com en volg VICE Festivals op Facebook.

Er gaat een boel mis op festivals. Zo leidde het noodweer in 2011 tot vijf doden op Pukkelpop, waren er drie jaar later 1600 bliksemontladingen boven Pinkpop, werd heel Rock am Ring ontruimd vanwege een terreurdreiging en stierven er vele mensen een verstikkingsdood op de Loveparade in Duisburg.

Ook als je niet betrokken bent bij vreselijke voorvallen als deze, merk je het zeker als het festival dat je bezoekt ontspoort. Je kijkt al weken uit naar dat festival, investeert in een kaartje en treft een omvergewaaide of door de bliksem geroosterde puinhoop aan.

Nu is het bedrag dat je kwijt bent aan zo’n kaartje natuurlijk zonde, maar je bent pas echt de sigaar als jij degene bent die het festival georganiseerd heeft. Een festival organiseren kost namelijk bakken met geld, geld dat zich zou moeten terugbetalen tijdens de grote dag. En geld waarnaar je kan fluiten als het slecht weer is of iemand een bommelding doet.

Omdat we wel eens wilden weten hoe festivalorganisatoren omgaan met de risico’s van hun vak vroegen we ze hoe ze de letterlijke en figuurlijke puin van hun (bijna) mislukte festival opruimden, hoe je je zo goed mogelijk kunt voorbereiden op de risico’s van het vak en of een investering nog te redden is, als die windhoos of bliksembui over je festivalterrein raast.

VICE Money: Had je verwacht dat je festival afgeblazen zou worden voor een storm?
Jeroen: Nee, niet echt. Het was de tweede keer dat we het festival organiseerden en we waren uitverkocht. Natuurlijk hou je er altijd rekening mee dat het slecht weer kan worden, maar dit was extreem. Het was de ergste voorjaarsstorm in honderd jaar. Het leek wel een orkaan. Alles was een puinhoop. Overal lagen lichten en lasers en tenten waren ingestort. Op de Lose Your Mind pagina staat een video van die dag, daar kun je zien dat het echt niet niks was.

Wat voor schade levert dat dan op?
Tonnen. Alleen al al je kapotte apparatuur is een hele claim. Daarnaast draai je verlies op de bar. Kleine ondernemers willen hun geld terug en bezoekers het geld van hun kaartje. Na afloop stonden we in een keer een paar ton in de min. Ik dacht: dit gaan we wel recht boksen. Daarom hebben we het jaar erna nog een editie georganiseerd. Mensen konden met hun ticket van de afgelaste editie naar binnen. Dat was leuk, maar het was niet genoeg. Ik kwam de schuld niet te boven en werd failliet verklaard.

Als die storm er niet was geweest, was het dan anders gelopen?
Ja, dan had Craft nog steeds plaatsgevonden en had ik een mooi bedrijf gehad. Alle edities waren namelijk uitverkocht en iedereen was enthousiast. De schade was alleen te groot. Zo groot dat we deze niet te boven kwamen. Dat is een risico van het vak. Ik had eerder moeten toegeven dat ik failliet was en me alle moeite van het festival het jaar daarna moeten besparen.

Had je verwacht veel geld te verdienen?
Nou ja, ik heb wel vaker festivals en feesten georganiseerd en ik weet wel een beetje hoe je iets populair kan maken. Je moet net iets anders zijn dan het andere aanbod. Marketing die meer opvalt, of net iets meer underground gaan. Dan is het een kwestie van investeren en wachten tot het zich terug betaalt. Je kan niet verwachten dat je bij de eerste editie van je festival meteen veel winst maakt. Je moet eerst naam maken.

Wanneer ga je dan winst maken?
Nou, daar is een soort ongeschreven regel voor. Als je een festival organiseert draai je bij de eerste editie verlies, de tweede keer speel je quitte en de derde keer is het winstgevend. Wij deden het goed, want tijdens de eerste editie van Craft speelden we al quitte. Bij de tweede gingen we kopje onder door de storm.

VICE Money: Wordt er tijdens Landjuweel grof verdiend?
Matthijs: Landjuweel wordt georganiseerd door en in Ruigoord. Dat is een idealistisch kunstenaarsdorp dat 45 jaar geleden werd gekraakt. Bij ons gaat het minder om het verdienen en meer om de cultuur die we neerzetten. Toch is de opbrengst van Landjuweel heel belangrijk. Want we dekken hier bijna het hele jaar door eigenlijk alle kosten van Ruigoord mee. Zonder de inkomsten van Landjuweel zou Ruigoord een probleem hebben. Dat we Landjuweel organiseren betekent dus dat Ruigoord kan blijven bestaan. Maar dat organiseren gaat niet zonder slag of stoot?
Nee. Dit jaar organiseren we Landjuweel voor de 33e keer. We zijn door de jaren natuurlijk tegen allerlei problemen aangelopen die schade veroorzaken. Zo hadden we in de jaren tachtig eens niet zo veel wc’s klaargezet toen er opeens 10.000 man voor de deur stond. We hebben toen ter plaatste gaten in de grond moeten graven die konden dienen als toilet. Laatst heeft een leverancier met een vrachtwagen meerdere van onze auto’s aan puin gereden en in 2015 hadden we een enorme storm de dag voor het festival begon, waardoor het hele terrein en de camping was weggewaaid. Maar het grootste probleem dat Landjuweel heeft is dat we altijd moeite hebben met het krijgen van de juiste vergunningen. Dat komt omdat de veiligheidseisen heel hoog zijn. Maar ieder festival moet toch voldoen aan dezelfde veiligheidseisen?
Ja, maar Ruigoord is een vreemde eend in de bijt. We hebben veel petrochemische industrie om Ruigoord heen en daarom zijn de veiligheidseisen extreem hoog. Hoger dan bij andere festivals. Over een paar dagen begint Landjuweel 2018 en we hebben nog steeds niet de vergunningen die we nodig hebben. Vorig jaar hadden we dat ook niet. Dit kost allemaal ontzettend veel tijd en geld. Hoe hebben jullie dit vorig jaar opgelost?
Vorig jaar is de burgemeester ingesprongen. Eberhard van der Laan heeft toen persoonlijk de vergunnende partijen gebeld om te vragen wat er nodig was om Landjuweel door te laten gaan. Hij vond dat Landjuweel waarde had voor de stad en de cultuur van Nederland. Want zonder Landjuweel zou Ruigoord geen geld hebben om te blijven bestaan.

Kost het jullie veel geld dat Landjuweel nu al voor de tweede keer bijna niet doorgaat?
Ja, ongelofelijk veel. De helft van ons budget gaat om te beginnen naar veiligheidseisen als hekken en beveiliging en mensen die we moeten inhuren om te praten met alle vergunnende partijen. Dat zijn fulltime banen waar we al sinds januari mensen voor betalen. Doordat de kosten voor alle vergunningen ieder jaar omhoog gaan, maken we steeds minder winst. Daarnaast verdwijnt er steeds meer van waar Landjuweel eigenlijk voor staat. En waarvoor onze bezoekers dus ook komen. In plaats van onze tijd te besteden aan een kunstwerk bouwen bijvoorbeeld, zijn we namelijk vier maanden van tevoren al bezig met het inleveren van tekeningen hiervan bij vergunnende partijen. Ook moeten we duizenden regels hanteren voor onze bezoekers. Terwijl Landjuweel juist staat voor vrijheid.

Ben je daarom wel eens bang voor een faillissement?
Jazeker, er zit een kans in dat dit jaar vergund wordt en volgend jaar niet. En zelfs dat het dit jaar niet door mag gaan. Als Landjuweel niet meer door kan gaan betekent dat het einde van Ruigoord. Dan is er geen geld meer om het dorp in stand te houden. Maar we blijven doorbikkelen totdat we erbij neervallen. Hier in Ruigoord zeggen we: tegenwind doet de vlieger stijgen.

VICE Money: Valt er veel geld te halen uit een failliet en afgelast festival?
Nora: Nou, je begint natuurlijk met een complete catastrofe. Er waren enorme schulden, 3500 gedupeerden die al een kaartje hadden en veel facturen die nog betaald moesten worden. Je neemt een enorme gok door zoveel geld te investeren in iets waarvan je niet weet of het zich zal laten uitbetalen. Maar het heeft ook voordelen. Valtifest had al naam gemaakt. Wij hebben die naam gebruikt en het festival alsnog georganiseerd voor de 3500 gedupeerden. Het geld van de kaartjes kregen we niet, maar we zagen het als een investering. Dat gaat best goed. Dit jaar organiseren we het opnieuw en krijgen we wel de kaartopbrengst. We hebben goede hoop.

Wat ging er mis bij de vorige eigenaar?
De vorige eigenaar heeft vooral inschattingsfouten gemaakt. Er zijn meerdere edities georganiseerd die waren ingericht op veel meer bezoekers dan er kwamen. Daardoor maakte hij veel overbodige kosten. Een te groot terrein, te veel beveiliging, te veel tenten, artiesten, hekken en ga zo maar door. Winst kun je dan wel vergeten. Je festival is verlieslatend en vervolgens heb je geen geld meer voor marketing. Zo kom je van de regen in de drup.

Pak jij het nu dan anders aan?
Ja, wij hebben het festival meteen kleinschaliger gemaakt. We hebben het verplaatst naar een kleiner terrein en huren minder beveiliging en artiesten in. Hierdoor is het festival winstgevender geworden. Winst die we hard nodig hebben om bijvoorbeeld een potje te hebben voor als het een keer mis gaat. Want als festivalorganisator moet je een beetje ruimte hebben in je financiën, anders ben je met slecht weer bijvoorbeeld meteen failliet. Ook kan het gebeuren dat een concurrent ineens op dezelfde data zijn festival organiseert, waardoor jij minder kaarten verkoopt. De festivalmarkt is nou eenmaal een hypermarkt geworden.

Maar waarom begin je niet gewoon een eigen festival in plaats van een failliet festival over te nemen?
Valtifest hoort bij de stad en mag niet stoppen. We wilden de gedupeerden die al een kaartje hadden gekocht en hadden verwacht dat Valtifest vorig jaar niet door zou gaan gewoon toch een gaaf festival bieden. En door te begroten op de juiste hoeveelheid mensen wordt het festival weer winstgevend. Dan kunnen we onze marketing verbeteren en het festival weer laten groeien. Uiteindelijk gaan we dan winst maken.

Dank je wel Nora!

Foto via Pixabay-gebruiker Skeeze.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: