FYI.

This story is over 5 years old.

Money

We vroegen criminelen op het darkweb hoe ze hun fortuin aan bitcoins cashen

FB2 Overal komt nieuwe regulering, maar het wilde westen van de illegale cryptohandel is hier in Europa.
​muizenval met bitcoin
Header foto via Flickr-gebruiker Marco Verch.

Header foto via Flickr-gebruiker Marco Verch.

Zijn bitcoin-zwendel werkte – misschien zelfs te goed. Hij begon bescheiden in 2012, toen nog bijna niemand van de digitale munt had gehoord. Hij vroeg mensen op het darkweb twee- tot driehonderd euro aan bitcoins te sturen om zijn ‘investeringsplan’ te testen. Hij zei dat hij de (toen nog enorme) prijsverschillen tussen de diverse bitcoin-wisselkantoren kon gebruiken om enorme winsten te behalen. Maar zodra ze de financiering doorstuurden glipte hij de ether in en verdween, op zoek naar een volgend slachtoffer.

Advertentie

Er zit een crimineel ironisch randje aan de genialiteit ervan: hij hypete een niet-traceerbare anonieme digitale valuta en kreeg er daarna in betaald.

Maar er gebeurde iets in de wereld van de cryptomunten. Eerst langzaam, toen overal tegelijk. Steeds meer mensen en investeerders begonnen hun geld erin te steken en bliezen de waarde van de bitcoin op. De Winkelvi werden bitcoinmiljardairs. Investeren in nieuwe digitale munten (ICO’s) werd populairder dan nieuwe aandelen kopen. Toen de prijs piekte op meer dan zestienduizend euro per munt had de voorraad van ons mannetje meer dan zestien miljoen waard moeten zijn.

Maar hij had een probleem. Het werd steeds moeilijker om de meest opgeklopte handelswaar sinds de tulpenmanie om te zetten in niet-digitaal geld.

Het aantal darkweb-verkopers – mensen die anonieme netwerken gebruiken om drugs, vals geld en malware te verkopen – dat problemen had hun bitcoins om te zetten in echt geld nam toe. (VICE Money tekende het verhaal van bovenstaande darkweb-zwendelaar op van een Zwitserse vermogensbeheerder die meerdere hulpverzoeken kreeg van criminelen die hun digitale stash wilden omwisselen). De darkweb-verkopers waren deel van de eerste golf bitcoinbeleggers en misschien zelfs de aanjagers van de initiële waarde van de munt toen niemand anders er nog interesse in had. Maar nu zitten de eigenaren van virtuele miljoenen vast in het vagevuur tussen die schemerwereld en de werkelijkheid.

Advertentie

Dit is de waanzinnige realiteit van de bitcoinmarkt van de afgelopen twaalf maanden – en dat alles terwijl politie en regelgevers maar orde proberen te scheppen in een wereld waar de prijs van één enkel muntje binnen een paar minuten honderden euro’s kan fluctueren. Vorige maand kelderde de prijs van een bitcoin bijvoorbeeld achthonderd euro na geruchten dat er een wisselplek was gehackt en de SEC (de Amerikaanse toezichthouder van effectenbeurzen) van plan was actie te ondernemen. Bedrijven zijn in toenemende mate bang om aangeklaagd te worden of verlies te lijden. In de afgelopen maand hebben Facebook en Google advertenties voor cryptomunten verboden op hun websites, omdat ze gebruikers zouden willen beschermen tegen oplichterij.

Het is altijd lastig geweest voor bitcoinhandelaren om te wisselen voor fiatgeld als de dollar of euro. Tot voor kort wilden de financiële instellingen niets te maken hebben met digitale valuta vanwege hun schommelende waarde en vermeende (en werkelijke) connectie met criminaliteit.

Wisselwebsites als Coinbase, opgericht in 2011, bieden de simpelste manier voor het grote publiek om mainstream cryptomunten als de bitcoin, litecoin en ethereum te kopen en verkopen. Maar gebruikers moeten zich registreren met hun echte identiteit en bewijzen dat hun cryptomunten legaal verkregen zijn. Dat maakt de websites minder aantrekkelijk voor criminelen. Kleine hoeveelheden bitcoin omzetten in cash gaat nog wel, maar het wordt steeds moeilijker dit te doen zonder dat het de aandacht van politie trekt.

Advertentie

En omdat de vraag naar cryptomunten is geëxplodeerd moet iedereen die nu bitcoin gebruikt rekening houden met toenemende transactiekosten en enorme wachttijden voor een aankoop wordt verwerkt.

Dit betekent dat mensen zoals onze zwendelaar, die op papier heel rijk zijn (of beter gezegd: op de blockchain), enorm complexe methodes moeten ontwikkelen om hun oneerlijk verkregen geld te wisselen, en het risico lopen behoorlijk wat waarde te verliezen, zegt Tom Robinson, medeoprichter van het blockchain-analysebedrijf Elliptic. “Er liggen fortuinen aan illegaal verdiende bitcoins rustig te wachten op een manier om ze makkelijk te verzilveren,” zegt hij.

Maar als we iets weten over criminelen, dan is het dat ze vindingrijk zijn. Terwijl financiële instellingen en regelgevers wereldwijd worstelen om de bitcoin bruikbaar te maken voor regulier gebruik hebben sommige criminelen vernuftige hacks ontwikkeld om hun geld te wisselen. Anderen wenden zich tot alternatieve munten om de privacy van hun transacties te waarborgen en de wet voor te blijven.

Bitcoin begon in 2008, met de grootse visie om het traditionele banksysteem te vervangen. Het gebrek aan regulering en de relatieve anonimiteit van transacties – ten minste, in het begin – maakte de munt aantrekkelijk voor darkweb-winkeliers, wapenverkopers, huurmoordenaars en pedofielen. Zes jaar geleden ging dertig procent van alle bitcointransacties nog naar het darkweb. Tegenwoordig is dat nog maar één procent, omdat meer en meer mensen bitcoin gebruiken voor legitieme handel en investeringen.

Advertentie

Sinds 2013 heeft de politie het gebruik van bitcoins op darkweb-marktplaatsen in het vizier. Dat jaar sloot de FBI Silk Road – een enorme zwarte markt – door een agent omschreven als “de meest ontwikkelde en uitvoerige criminele marktplaats op het internet.” Het neerhalen van Silk Road gebeurde nadat het wereldwijd het nieuws had gehaald als de simpelste manier om alles te kopen, van drugs tot wapens. De FBI confisqueerde 144.000 bitcoin bij de inval – ter waarde van meer dan achthonderd miljoen euro naar de koers van vandaag – waardoor de cryptomunt meer aandacht kreeg, ook al zou het nog jaren duren voor de massa er interesse in zou krijgen.

Afgelopen juli werkten de Amerikaanse FBI, DEA (Drug Enforcement Administration) en ambtenaren uit Canada en Thailand samen om twee van de grootste geheime drugsmarkten, AlphaBay en Hansa, op te rollen. Terstond stopte hierdoor een groot deel van de illegale activiteiten op het darkweb.

Door inlichtingen van verschillende diensten te bundelen konden undercoveragenten deze markten infiltreren, beheerders identificeren en ze uiteindelijk offline halen. De Nederlandse politie ging nog een stapje verder en runde Hansa een maand voordat ze het neerhaalden – zo verzamelden ze enorm veel data over de mensen die de website gebruikten, bitcoins, ethereum en andere cryptovaluta.

Dit heeft geleid tot een enorme paranoia onder kopers en verkopers. Een darkwebhandelaar in malware uit Oost-Europa onder de naam LeagueMode vertelde VICE Money dat hij zijn computers en smartphones gekraakt heeft zodat hij alles kan wissen met één druk op de knop.

Advertentie

De zorgen over de veiligheid van cryptovaluta vielen samen met de enorme stijging van hun waarde (sindsdien is deze weer tienduizend euro gedaald). Speculaties jaagden de waarde op, en de geldsoorten raakten geaccepteerd op Wall Street en in financiële instellingen. Het was het perfecte moment om te verkopen.

Zoals veel ambitieuze internationale criminelen die hem voorgingen belandde ons mannetje uiteindelijk bij een Zwitserse bankier. In januari benaderde hij Oliver Cohen, een ervaren effectenmakelaar in Genève die kort daarvoor een bedrijf was begonnen onder de naam Altcoinomy, bedoeld om kapitaalkrachtige mensen te helpen investeren in cryptomunten. Zoals veel bankiers was Cohen sceptisch over Bitcoin en zijn oorsprong, dus liep hij betalingen na. Zijn reis leidde hem naar het darkweb.

“Na graven en graven kwam ik erachter dat hij niet legitiem was. Zijn bitcoins waren bezoedeld,” zegt Cohen. Hij zei tegen de hacker: “Kijk, dit is zwarte markt: ik kan geen zaken met je doen.”

De man was eerlijk over hoeveel hij wilde betalen om zijn bitcoins om te zetten in fiatgeld. Cohen zei dat hij drie of vier soortgelijke vragen kreeg na een oproep die hij op Reddit plaatste.

“Ze zijn bereid om grof geld te betalen,” zegt hij. “Ze zeggen heel eerlijk, ‘als je me uit deze situatie helpt krijg je tien procent.”

Dat zou een voordeel van 1,6 miljoen euro betekenen voor Cohen. Maar zelfs als Cohen het had gewild, had hij het niet gekund. Ondanks dat Wall Street en andere financiële instellingen enorm aan het investeren zijn in blockchaintechnologie, blijven banken extreem achterdochtig voor bitcoin – vooral grote bedragen zonder voorgeschiedenis. Als gevolg hiervan vertragen de banken dit soort transacties, vereisen ze enorm veel documentatie en weigeren uiteindelijk iedereen die probeert enorme hoeveelheden bitcoin te cashen, simpelweg vanwege de connecties met het darkweb.

Advertentie

“Ik denk niet het momenteel mogelijk is om bitcoinbedragen met acht, negen of tien nullen te verwerken,” zegt John Banbenek, een onderzoeker op het gebied van cybersecurity die bitcoinbetalingen traceert. “Coinbase geeft je de mogelijkheid om twaalfduizend euro per week te cashen. Dat is niet slecht, maar als ik acht nullen heb wil ik meer dan dat, sneller.”

Het is mogelijk om hier en daar langzaam kleine brokjes te verzilveren, maar als je dat doet loop je risico op ongewenste aandacht, omdat het lijkt op structuring, een manier om regels en belasting te ontduiken door steeds kleine bedragen over te maken.

Bitcoinhamsteraars die bereid zijn een beetje creatief te zijn – en een beetje ongeduldig – kunnen nog steeds hun winsten oogsten. VICE Money sprak darkwebwinkeliers die dagelijks gebruikmaken van bitcoin over de manieren om te innen. (Geen van hen wilde hun echte naam gebruiken, om vanzelfsprekende redenen.)

Hoe criminelen hun bitcoins oogsten voor het te laat is:

De drop & run – LeagueMode exploiteert Wall Street Market, een van de meest populaire marktplaatsen op het darkweb, en hij handelt sinds 2010 in malware en gestolen bankgegevens. Hij zegt dat de meeste verkopers meerdere bitcoinportemonnees gebruiken – hij heeft er zelf meer dan twaalf – gecombineerd met geautomatiseerde, gepersonaliseerde scriptjes om de bitcoins te ‘mixen’ met andere microtransacties om detectie tegen te gaan. Hij vond iemand die bij hem in de buurt woont die regelmatig bitcoin koopt. Dus een of twee keer per week stuurt hij bitcoins naar het account van dit persoon, “en een paar uur later legt hij een zak met geld op mijn veranda,” zegt hij. “Eén op één wisselen. Geen transactiekosten en we zijn allebei blij.”

Advertentie

Een gouwe ouwe: Een verkoper onder de naam Med3l1n verkoopt gestolen creditcards en identiteitsbewijzen op de Wall Street Market. De vierentwintigjarige, een moderator op het WSM-forum, zegt dat er verschillende manieren zijn om te innen, als je weet wat je doet. Eén manier is om je bitcoin naar een bedrijf te sturen dat prepaid creditcards oplaadt waarmee je overal kunt betalen. “Het bedrijf van de creditcard weet niet eens dat de kaart is opgeladen met bitcoins, want er zit een bedrijf tussen dat het voor je doet,” zegt hij. Je kunt met bitcoin een nep-ID kopen op het darkweb om je de identificeren.

Western Union: Alpha_xxx, een vierentwintigjarige Amerikaanse drugsdealer op de darkwebmarktplaats Point, zegt dat hij Western Union gebruikt om zijn bitcoin te verzilveren. Hij laat zijn bitcoin automatisch overschrijven op Western Union-accounts via één van de speciale diensten hiervoor, en gebruikt dan een derde – de ‘picker’ – om het geld op te halen als een extra beschermlaag.

Het is simpel als je weet hoe: Dr Lysergic, die cocaïne, LSD en MDMA verkoopt, vindt het onzin dat je bitcoin niet meer zou kunnen cashen. “Als er iets is veranderd, dan is het dat het makkelijker is om te verzilveren dan toen ik hiermee begon,” zegt hij. Hij wil niet onthullen welke methode hij gebruikt om zijn bitcoin te lossen maar hij zegt dat hij meestal ongeveer drieduizend dollar per keer omwisselt, waarbij hij ongeveer twee procent verliest aan het proces. “Als sommige van die beginnende verkopers slim waren en even nadachten vonden ze talloze manieren om het te doen,” zegt hij. “Soms is het een saai en lang proces, maar daar zijn we nou eenmaal aan begonnen.”

Advertentie

Hoe je het ook aan zou pakken, zegt Cohen, er zijn veel criminelen met enorme voorraden bitcoins die snel willen verzilveren en geen eenvoudige manier weten om dat te doen. “Sommige mensen hebben innovatieve manieren bedacht om het geld eruit te krijgen,” zegt hij. “Maar dat is maximaal twintig procent – tachtig procent heeft geen idee.”

Je kunt altijd proberen eerlijk te spelen, de illegale bitcoins als winst aan te geven bij een overheidsorgaan en hopen dat ze het niet controleren. Cohen vertelt dat hij een paar gevallen kent waarbij dit gelukt is, maar ook incidenten waarbij het faalde.

Een iets minder riskante optie is een bank in Oost-Europa zoeken, waar de regels veel lakser zijn.

In 2013 waren de Verenigde Staten koploper in het reguleren van het opkomende gebruik en handel in Bitcoin en andere cryptovaluta. In dat jaar hield de Senaat hun eerste zitting rondom Bitcoin, publiceerde het Amerikaanse ministerie van Financiën een richtlijn voor virtuele valuta, werd de Amerikaanse belastingdienst wereldwijd de eerste belastingautoriteit die de regels opstelde voor crypto, en werd door de staat New York de BitLicense vastgelegd – een set regels voor bedrijven die handelen in digitale valuta.

Bedrijven als Robinsons Elliptic en bijvoorbeeld Chainanalysis werken nauw samen met de Amerikaanse politie en inspectie. Ze leveren tools waarmee agenten bitcoinbetalingen via de blockchain kunnen traceren. “Wij kunnen bijvoorbeeld de gemiddelde Bitcoingebruiker onderscheiden van de darkwebkoopman,” zegt Robinson.

Advertentie

Deze inspanningen maakten het veel moeilijker voor criminelen om hun geld wit te wassen via wisselposten in de Verenigde Staten. Maar zoals altijd weten de criminelen de zwakste schakel te vinden. En op dit moment is die zwakste schakel Europa.

Uit een recent rapport dat is opgesteld door Elliptic in samenwerking met het centrum voor sancties en illegitieme financiën (CSIF) van de Foundation for Defence of Democracies, bleek dat Europa het ‘wilde westen’ is voor de regulering van cryptovaluta.

Een onevenredig grote hoeveelheid illegale Bitcointransacties wordt omgeleid via Europa. Criminelen maken gebruik van het gokken met cryptomunten en gebruiken meerdere websites om hun geld wit te wassen. Door het complete gebrek aan regels op dit gebied hoeven deze diensten niet zorgvuldig op te letten of hun klanten of verdachte activiteit te melden.

“Europese beurzen hebben een serieus probleem met het handhaven van illegale activiteit op hun platformen,” zegt Yaya Fanusie, deze voormalig CIA-analist op gebied van terrorismebestrijding is momenteel directeur analyses van CSIF.

Afgelopen december kwamen 28 lidstaten van de EU strengere regels overeen om witwassen en terrorismefinanciering op uitwisselingsplatformen voor bitcoin en andere virtuele muntsoorten te voorkomen. De nieuwe regels betekenen dat beurzen en bedrijven waar je een cryptoportemonnee kunt aanleggen om identificatie gaan vragen, net als in de Verenigde Staten. Maar ze hebben nog achttien maanden om de nieuwe regelgeving te implementeren, dus criminelen kunnen nog even gebruikmaken van de leemte. De Europese Centrale Bank meldde afgelopen maand nog dat het reguleren van cryptovaluta niet ”niet erg hoog op de to-do-lijst” staat.

Advertentie

Rob Wainwright, het hoofd van Europol, de Europese rechtshandhaving, voorspelt een verschuiving van Bitcoin naar andere cryptomunten, waardoor het nog moeilijker wordt om de transacties te traceren.

De voorzitter van het team opsporing ongeoorloofde transacties cryptovaluta van Europol zei dat de instelling steeds meer mensen op het darkweb ziet betalen met alternatieve muntsoorten naast bitcoins. “In 2017 en 2018 zagen we een verschuiving van sommige criminelen en criminele groeperingen van het gebruik van bitcoin naar muntsoorten waarbij anonimiteit meer gewaarborgd blijft,” zegt de expert die zelf anoniem wenst te blijven uit zorg dat de criminelen die hij achterna zit hem als doelwit gaan zien.

Ondanks zijn lelijke kanten blijft Bitcoin de gouden standaard voor darkwebmarktplaatsen, voornamelijk omdat het voor klanten de eenvoudigste muntsoort is om te verkrijgen. Maar uit gesprekken met ruim een dozijn experts, onderzoekers, wetenschappers en darkwebwinkeliers dat Europol gelijk heeft: criminelen geven steeds meer de voorkeur aan nieuwere cryptomunten.

Het oprollen van AlphaBay dreef veel handelaren weg bij Bitcoin. Hoe snel dit gebeurt? Dat hangt ervan af aan wie je het vraagt. Maar er zijn drie duidelijke gegadigden voor Bitcoins kroon als meest gebruikte digitale munteenheid van de onderwereld. Praktisch gezien opereren ze allemaal net als Bitcoin, met betalingen via een publieke blockchain, maar ze hebben allemaal ingebouwde privacyfuncties die het voor overheden moeilijker maken de transacties na te gaan.

Monero, bijvoorbeeld, heeft een enorme schare volgelingen op het darkweb dankzij zijn privacy-eigenschappen. Een darknetverkoper in Oost-Europa vertelde VICE Money dat 45 procent van zijn transacties nu in Monero zijn. Zcash, ontworpen door cryptografen van John Hopkins Universiteit, zit ook in de lift. Vorig jaar zei Shadow Brokers (het Russische hackerscollectief dat gestolen NSA-hacktools verkoopt) dat ze alleen nog maar Zcash accepteren. Litecoin en Dash zijn andere alternatieven die door het darkweb worden omarmd.

Noch de FBI, noch Europol wilde bespreken hoe moeilijk het is om verkeer van privacy-gerichte cryptomunten als monero te volgen. “Als we dat zouden doen zouden we mensen een stap-voor-stap handleiding geven om opsporing te ontlopen,” zegt de Europol-expert.

Ook de Amerikaanse FBI en drugsbestrijdingsdienst weigerden commentaar op hoe ze omgaan met crimineel gebruik van cryptovaluta.

Zelfs in de V.S. waar nog strengere regulering geldt heeft de politie het moeilijk. Jason Kichen, een voormalig officier van de Amerikaanse inlichtingendienst, ziet dat instituties het moeilijk hebben in de strijd tegen criminelen die gebruikmaken van cryptomunten.

“Ik geloof niet zozeer dat het komt doordat ze technisch niet in staat zijn, ik vermoed dat het gewoon de omvang van het probleem is,” zegt hij. “Zo groot en goed gefinancierd als ze zijn: oneigenlijk gebruik van cryptovaluta is zo’n groot probleem dat de organisaties de middelen niet hebben om het probleem aan te pakken.”

Zoals bijna iedereen in de ontluikende wereld van cryptomunten tasten de handhavingsinstanties vaak in het duister. Maar ze hebben wel krachtige instrumenten om snel en eenvoudig bitcointransacties te traceren, vooral dankzij de blockchain.

Het zijn deze instrumenten die het onze darkweb-man zo lastig maken om zijn bitcoins snel om te zetten in keiharde pegels. Op dit moment zijn z’n opties beperkt. Van het vinden van een koper via een Oost-Europese bank die niet te veel vragen stelt tot opbiechten en hopen dat de belastingdienst niet echt begrijpt hoe Bitcoin werkt. Maar hij zoekt geduldig verder naar manieren om zijn virtuele fortuin om te zetten in een echte.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: