De gemeente kost je al gauw zo’n 750 euro per jaar

De afbeelding is een bewerking van een foto van Flickr-gebruiker Stefan Bohrer.

Vorige week mochten we het stemhokje inkruipen om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. En dat ging echt niet alleen over taalcursussen voor immigranten, het scooterverbod of zwerffietsen. Het ging ook over geld. Woensdag werd onder meer bepaald of je meer of minder gaat betalen dan de 750 euro per jaar die elk Nederlands huishouden momenteel direct kwijt is aan de gemeente.

De gemeente regelt een hoop zaken waar je waarschijnlijk niet elke dag bij stilstaat. Het ophalen van afval, verzorgen van parken en plantsoenen, stoepen struikelproof houden, rijbewijzen en paspoorten verstrekken. Verder geven ze geld uit aan bijstandsuitkeringen, rioolonderhoud, sportvelden, jeugdzorg, daklozenopvang, schoolgebouwen, dorpsfestivals, rotondes, schuldhulpverlening, opzuigen van hondendrollen en beveilingscamera’s. Dit alles kostte het afgelopen jaar €57 miljard. En dan wordt 33,5 miljard euro wel door de landelijke overheid betaald en haalt de gemeente ook nog 14,3 miljard op door grond te verkopen of beleggingen, dan blijft er nog 9,4 miljard euro die direct uit de zakken van de burgers geklopt via gemeentebelastingen…

Anders dan de landelijke overheid mogen Nederlandse gemeenten geen belasting heffen op je salaris, dus om die miljarden binnen te halen moeten ze creatief zijn en allemaal andere dingen verzinnen. Hoewel, echt creatief mogen ze niet worden; de Gemeentewet verbiedt dat. Gelukkig biedt de wet nog wat ruimte voor gekke belastingen die gemeenten wel mogen innen.

Wat dacht je van de forensenbelasting? Die betaal je als je meer dan 90 dagen in een gemeente verblijft waar je niet woont. Bijvoorbeeld als je een vakantiehuisje hebt. Dit geldt overigens niet als je vakantiewoning de gevangenis is.

Ook leuk is de vermakelijkheidsretributie. Dat is een belasting die gemeenten mogen heffen op populaire plekken die plezier brengen. Zo betaalt iedere passagier van een Amsterdamse rondvaartboot 66 cent plezierbelasting. Onlangs was er in het deftige Gooi een relletje over deze belasting. Speelpark Oud Valkeveen, waar ik in mijn jonge jaren de nodige kilometers heb gewaterfietst, zou bezoekers 60 cent vermakelijkheidsbelasting in rekening moeten brengen. De eigenaar, een multimiljonair, dreigde het park dicht te gooien omdat hij het park betaalbaar wilde houden voor mensen met een kleine portemonnee – ja, die bestaan ook in Het Gooi. Uiteindelijk besloot de gemeente Gooise Meren af te zien van de belasting, waardoor Gooische kinders komende zomer gewoon weer kunnen waterfietsen.

Het bezit van een hond mag door een gemeente belast worden. Maar bij katten en andere huisdieren mag dat van de Gemeentewet dan weer niet.

In Amsterdam en Rotterdam betaal je helemaal geen viervoeterbelasting. Maar hondenliefhebbers in Groningen en Den Haag betalen jaarlijks 122 en 116 euro. Voor een tweede hond betaal je nog meer. Namelijk 180 euro, al is hij nog zo klein en blijft hij altijd binnen. Met twee honden ben je als Groninger of Hagenees dus zo’n 300 euro per jaar kwijt aan belastingen.

Of je een vergoeding aan de staat moet betalen zodat je hond in het park kan poepen of niet zijn allemaal heel politieke keuzes. Zo vindt de SP in Dronten, dat de hoogste inkomsten uit hondenbelasting van het land binnen krijgt, dat die moet worden afgeschaft als hij niet aan poepveldjes wordt uitgeven, en wil de VVD dat de hondenbelasting laag blijft en dat Drontenaren vooral van hun viervoeter ‘moeten kunnen blijven genieten’. De Partij van de Dieren wil landelijk de hondenbelasting (inkomsten mogen aan alles worden uitgegeven) vervangen door een hondenheffing (inkomsten moeten doelgericht worden uitgegeven).

Het meeste geld halen gemeenten op met de onroerendezaakbelasting, beter bekend als de OZB. Dit is een belasting die eigenaren van een woning, gebouw of stuk grond aan de gemeente betalen. De hoogte wordt bepaald aan de hand van een percentage van de geschatte waarde van het pand. Gemeenten kunnen wel verschillende percentages hanteren.

En die onroerendezaakbelasting is nog politieker dan de hondenbelasting. Want alleen mensen die genoeg geld hebben om een huis te kopen kunnen hem betalen. En dus is het een ideale manier om geld op te halen bij de rijken, om het weer door te geven aan de armen. In de gemeente Haren in Groningen betalen huiseigenaren al zo’n 500 euro per jaar aan deze belasting, maar dat komt omdat de huizen daar ook meer waard zijn dan in bijvoorbeeld Rotterdam Zuid.

Dan zijn er ook nog twee belastingen waar de gemeente de laatste jaren steeds harder mee casht. Wie in een Amsterdams hostel slaapt of op zuipvakantie naar een Terschellingse camping gaat betaalt voor iedere overnachting een toeristenbelasting. In 2008 haalden alle gemeenten gezamenlijk zo’n €119 miljoen op, 10 jaar later is dit verdubbeld naar €239 miljoen.

Een groot deel van de stijging is te verklaren uit de populariteit van Airbnb in Amsterdam. Komend jaar verwacht Amsterdam €80 miljoen (een derde van de totale inkomsten!) aan rolkofferbelasting op te halen.

Er was zelfs het plan om dit nog verder verhogen om ‘budgettoeristen’ (lees: dronken Engelsen en blowende Spanjaarden) te weren, maar daar is van afgezien. Per Amsterdammer levert de toeristenbelasting €93 per jaar op, maar wie pas echt lekker verdienen aan vakantiegangers zijn de bewoners van de Waddeneilanden. Op Vlieland en Schiermonnikoog levert de toeristenbelasting zo’n beetje €1.200 per bewoner op. Een aardige compensatie voor alle bejaarde Duitsers die een groot deel van het jaar het eiland overnemen.

Een andere populaire melkkoe is de belasting met de exotische naam ‘precariobelasting’. Precariobelasting betalen ondernemers voor ‘voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond’. Denk aan terrasjes, reclameborden, vlaggen en zonneschermen. Moet dit jaar zo’n €267 miljoen opleveren, in 2010 was het nog €67 miljoen. Gemeenten verhoogden die belasting snel toen de regering dreigde om de heffing ervan ingewikkelder te gaan maken.

Al die heffingen en belastingen kunnen ongemerkt toch flink oplopen. In 2017 betaalde een Nederlands huishouden gemiddeld €745 aan gemeentelijke belastingen. Nu verschillen de kosten sterk per gemeente, dus je kunt altijd naar een goedkopere gemeente verhuizen. Of je hond de deur uitzetten. Maar als je dat niet zulke aantrekkelijke oplossingen vindt, dan moet je je verdiepen in de plannen die de politieke partijen hebben over het heffen en besteden van belastingen. Volgens dit onderzoek zullen de gemeentebelastingen komend jaar nauwelijks stijgen, maar of dat de komende jaren zo blijft hangt natuurlijk af van de nieuwe samenstelling van de colleges, waar nu over onderhandeld wordt.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: