pensioen illustratie lab
Illustratie dor Sander Abbema

FYI.

This story is over 5 years old.

Money

Kan mijn pensioen zomaar verdwijnen?

Je hoort dat premies omhooggaan, pensioenen gekort worden, en alarmerende verhalen over dekkingsgraden.

Headerillustratie door Sander Abbema.

Geld, leuk als je het hebt, niet leuk als je het niet hebt. Maar wat is het eigenlijk? En wat kun je ermee, behalve spullen kopen? In deze serie bespreken we elementaire geldvragen van onze lezers, zodat jij ook te weten komt wat mensen die wel actief meededen tijdens de economielessen allang wisten. Zelf een domme geldvraag? Mail hem naar dommegeldvragen@gmail.com.

Advertentie

Beste VICE Money,

Ik ben pas 27, heb een enorme toffe baan, maar toch vraag ik mij wel eens af hoe het met mijn pensioen zit als ik 70 ben, en of ik dan ook wel echt kan stoppen met werken. Dan lees ik dat pensioenen gekort worden door de crisis, premies omhoog gaan en dat pensioenfondsen te lage ‘dekkingsgraden’ hebben. Een pensioenfonds in Brussel zou nu zelfs op instorten staan. Heeft het wel zin om iedere maand pensioenpremie te betalen en kan mijn pensioen ergens in de komende veertig jaar niet ineens verdwijnen?

Groetjes,

Aimée

Hoi Aimée,

Uitkijken naar je pensioen is eigenlijk iets voor vijftigplussers. Laatst hoorde ik over een vergadering waarbij een zestiger, die nog drie maanden moest tot zijn pensioen, voor het overleg zijn gehoorapparaat uitdeed, demonstratief op tafel legde en vervolgens met zijn armen over elkaar wegdommelde terwijl zijn jongere collega’s aan het werk gingen. Je vindt je werk nu nog wel leuk, maar over vijfenveertig jaar wil je er waarschijnlijk toch ook een keer mee stoppen. Jij bent 27: dan kun je de maand dat je 71 jaar en 3 maanden wordt alvast feestelijk in je agenda omcirkelen als de dag dat je mag stoppen met werken.

Vanaf dat moment krijg je AOW. Daar hoef je niets voor te doen, maar het is ook niet veel geld. Je wilt vast van meer leven dan de 762 tot 1100 euro die je maandelijks uit dit staatspotje betaald krijgt. En daarvoor heb je het pensioen dat je, mits je in loondienst werkt, opbouwt via je werkgever. Hiervoor wordt iedere maand een premie van je salaris ingehouden. Pensioen is dus gewoon uitgesteld salaris.

Advertentie

Maar over dat salaris dat wordt ingehouden heb je vervolgens heel weinig te zeggen. Je baas stuurt het naar een pensioenfonds, en daar gaan ze het beleggen.

Dit kan jouw pensioen in gevaar kunnen brengen

De pensioenfondsen beleggen in de meest uiteenlopende zaken: van Amerikaanse kabelbedrijven tot Indonesische staatsobligaties. Van ziekenhuisvastgoed tot Pepsi en de Marokkaanse tongbreker Attijariwafa Bank. Zolang het betrekkelijk veilige investeringen zijn die renderen. Want uiteindelijk proberen de Nederlandse pensioenfondsen de pot met geld van €1,3 biljoen die ze beheren groter te maken. En dat is hard nodig. Want een spaarrekening levert geen donder op, het leven wordt duurder en werknemers van het pensioenfonds willen ook salaris.

Je bent dus overgeleverd aan hoe goed een pensioenfonds kan beleggen. Als het slecht gaat met het pensioenfonds dan kunnen ze gedwongen worden om minder pensioen uit te keren. Iets wat na de crisis ook bij sommige pensioenfondsen is gebeurd. Of ze kunnen besluiten de premie te verhogen, waardoor een groter deel van je salaris naar het pensioenfonds moet gaan om hetzelfde pensioen te kunnen krijgen.

Het is niet zeker dat je het pensioen krijgt dat je is beloofd

En dan is er nog het grootste probleem: de vergrijzing. Nederland telt steeds meer gepensioneerden (die nog eens langer leven ook!) ten opzichte van het aantal premiebetalende werkenden. Dus moeten de belegde premies meer opleveren, en de beleggers dus meer risico nemen. Om van het beetje pensioenpremie dat ze nog binnen krijgen zoveel geld te maken dat ze de ouderen van nu en de ouderen van de toekomst een goed pensioen kunnen betalen.

Lees ook: Wat is een pensioen eigenlijk?

Advertentie

Het is namelijk zo dat aan iedere werknemer, hoe jong ook, in principe een pensioen wordt toegezegd. Hoe hoog het aan jou beloofde pensioen staat op het jaarlijkse pensioenoverzicht dat je ontvangt en vervolgens a) meteen bij het oud papier gooit of b) ongelezen in de map met belangrijke papieren stopt. Of de pensioenbelofte waargemaakt kan worden tegen die tijd dat je mag gaan bingoën is lastig te zeggen. Tussen nu en 2060 zijn er nog een hoop zaken die je pensioen in de war kunnen schoppen.

Maar er is gelukkig een noodrem

Maar behalve dat een pensioen opbouwen altijd beter is dan sparen (dat levert namelijk geen donder op) kun je er best vanuit gaan dat je echt wel een pensioen krijgt, ook als het slecht gaat met de fondsen. De gezondheid van pensioenfondsen wordt namelijk in de gaten gehouden met dekkingsgraden, waar jij het in je mailtje over had. En dat is niets om bang voor te zijn.

Kortgezegd is de dekkingsgraad verhouding tussen de waarde van de bezittingen van pensioenfondsen, zoals de aandelen en het bedrag aan pensioenen die nu en in de toekomst moeten worden betaald. Daarmee kun je zien of jouw pensioenfonds genoeg geld in kas heeft om jou genoeg pensioen uit te keren als je stopt met werken. Een dekkingsgraad wordt uitgedrukt in een percentage. Bij 100% heeft een pensioenfonds precies genoeg geld in kas om aan alle verplichtingen te voldoen.

Wettelijk moeten pensioenfondsen zelfs 104,2% in kas hebben, om tegenslagen op te vangen. Nu hoef je niet direct in paniek te schieten als jouw pensioenfonds een keer een dekkingsgraad van 97% heeft. Jouw pensioen is niet gelijk gesmolten. Een pensioenfonds moet dan aan De Nederlandsche Bank (DNB) uitleggen hoe zij de dekkingsgraad weer boven die 104% krijgen. Een van de mogelijke acties is het verhogen van de premies. Mocht een pensioenfonds een extreem lage dekkingsgraad hebben of vijf jaar lang onder de 104,2% zitten, dan kan DNB eisen dat het pensioenfonds bestaande pensioenen verlaagt.

Advertentie

Je hoeft de komende 44 jaar niet in blinde paniek door te brengen

Sluiten we af met de geruststellende boodschap dat Nederlandse pensioenfondsen doorgaans hele capabele beleggers zijn, dat pensioenfondsen de laatste tijd weer steeds gezonder worden en dat deelnemers eigenlijk altijd meer uitgekeerd krijgen dan ze ooit hebben ingelegd. Het heeft dus wel zin om om pensioen op te bouwen en da’s fijn, want als werknemer moet je meestal verplicht meedoen.

Als je weer over een lage dekkingsgraad hoort, dan is het nog lang niet zover dat het pensioenfonds eraan gaat. Dat is door al die maatregelen in Nederland nog nooit gebeurd. Mocht je je desondanks nog steeds zorgen maken kun je natuurlijk alvast beginnen met sparen voor je oude dag. Het ergste wat je dan kan gebeuren is dat je op 75e een hoop geld over hebt terwijl je geen zin meer hebt in verre vliegreizen en wilde feestjes.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: