“Vergeet de Russen, Trump won dankzij dark money”

Beeld via Wikimedia Commons en Pexels.

Het onderzoek naar banden tussen het campagneteam van Donald Trump en Rusland heeft al meerdere koppen doen rollen, zoals die van veiligheidsadviseur Michael Flynn. Voor mensen die Trump liever vandaag dan morgen zien vertrekken, is het idee dat hij dankzij Rusland de presidentsverkiezingen heeft gewonnen dan ook een soort houvast. Misschien dat het ook hem vroeg of laat een keer tot aftreden zal dwingen.

Toch is er een heel ander middel dat Trumps overwinning misschien wel beter zou kunnen verklaren: dark money. Geld dat gedoneerd wordt aan non-profitorganisaties, die dat op hun beurt gebruiken om verkiezingen te beïnvloeden. Er zit geen limiet aan deze donaties, die anoniem gegeven kunnen worden, en dat maakt het juist zo’n lastig te controleren geldstroom.

Dat wordt verondersteld in een paper dat vorige maand door het Institute for New Economic Thinking (INET) werd gepubliceerd. Drie onderzoekers aan de University of Massachusetts in Boston, Thomas Ferguson, Paul Jorgensen en Jie Chen, verzamelden een grote hoeveelheid informatie die wijst op een mogelijk cruciale kapitaalinjectie die aan het eind van de campagne werd toegediend – en die je nauwelijks legaal kunt noemen. Trump zou bovendien bereid zijn geweest om zijn eigen geld in de campagne te steken. De onderzoekers ontdekten ook dat hij een hoger percentage aan kleine donaties ontving dan Barack Obama kreeg in 2012, en benadrukten dat de media-operaties van de Amerikaanse alt-right beweging qua bereik veel beter werkten dan die van de Russen. Een andere oorzaak van Trumps succes zou zijn dat in belangrijke swing states steeds minder mensen bij een vakbond zaten. Dat zorgde ervoor dat er op schulden gebouwde economie ontstond waar de middenklasse de dupe van werd.

Om te leren hoe weinig het Trump-tijdperk uiteindelijk misschien wel te maken heeft gehad met de politieke intriges van Vladimir Poetin — en hoeveel juist met ingegraven, zakelijke belangen — sprak Money met Ferguson. Dit is waar we het over hadden.

VICE Money: Als dark money en Trumps eigen donaties zo’n grote rol speelde bij de verkiezing, waarom weten veel meer mensen dit dan niet allang?
Thomas Ferguson: Ik weet niet waar de media zich mee bezig hebben gehouden. Misschien zijn ze niet zo goed met geldzaken. Er zijn talloze websites die zich richten op stemgedrag, maar voor politieke geldstromen is nauwelijks aandacht. Naar mijn mening is het ook een complex onderwerp, en kunnen de meeste grote mediaorganisaties er niet mee overweg.

Het kostte ons ook bijna een jaar om dit allemaal naar boven te krijgen. De donateurs zijn niet bereid om hun eigen naam te geven, of ze geven gelijk zeven verschillende. En dat mag ook gewoon. Toen Steve Bannon en Kellyanne Conway zich met de campagne begonnen te bemoeien, had iemand moeten controleren waar al het geld vandaan kwam.

Hoe zag die kapitaalinjectie er eigenlijk uit? Waar kwam het vandaan en waar ging het naartoe?
Een deel ging via Super PAC’s [Amerikaanse lobbygroepen die onafhankelijke uitgaven mogen doen, red.] en een deel via de campagne. Maar het is vrij duidelijk wat Bannon en Conway zouden doen. Op de dag waarop ze de campagne gingen leiden, schreef de Washington Post het zelfs helemaal uit: ze zouden zich richten op een paar industriële staten en wat staten waarvan ze dachten dat ze stemmen konden krijgen van de witte arbeidersklasse. En dat is precies wat ze hebben gedaan. Ze bleven erop gefocust. Hun campagne was veel strakker afgestemd dan die van Clinton.

Jullie laten zien dat Trump het op het gebied van kleine donateurs goed heeft gedaan. Hoe zit dat precies, was dat een populistisch trucje? Maakte het veel verschil?
Niemand wint het op financiering van kleine donateurs. In mei zei hij nog tegen de pers dat hij geen grote bedragen nodig had, maar zodra de verkiezingen eraan kwamen, opeens weer wel. Vanaf dat moment zijn Reince Priebus en Paul Manafort met de pet langsgegaan. En ze kregen ook een hoop. Mensen waren boos, ze geloofden er niet in dat Obama ze uit de recessie had geholpen. En als er dan iemand als Trump komt, die zegt dat hij zijn eigen geld zal uitgeven, dan gaan ze daarvoor. De mensen hapten gelijk, zo simpel is het.

Wie waren al die mensen die hun geld inzetten op Trump, toen hij in de polls een uitzichtloze positie leek te hebben? Zelfs na je rapport een paar keer gelezen te hebben vind ik het lastig om die kapitaalinjectie te plaatsen.
Ik denk dat het een van de grootste out-of-the-money opties in de wereldgeschiedenis was, en ze dachten dat ze het goedkoop konden pakken. En het was op z’n minst een flinke gok.

Het kan ook zijn dat er een band was met de Russen, maar dat komt waarschijnlijk niet terug in jullie data. Waarom weten we zo weinig over die Russische internettrollen, en waarom zijn jullie zo sceptisch over de rol die ze hebben gespeeld?
Het is niet makkelijk om daar informatie over te krijgen. Ik weet niet of we Facebook daarin kunnen vertrouwen, en snap ook niet waarom het Congres geen strengere standaarden heeft gehanteerd. Hoewel, in de huidige samenstelling begrijp ik het ook ergens wel, en jij snapt vast ook wel wat ik bedoel.

Het zou me niet verbazen als er meer naar boven komt, maar het bewijs is mager. We hebben het over een ton aan advertenties die de Russen rond de verkiezingen op Facebook kochten, wat gedoe op Twitter en een stel tieners uit Macedonië. Dat gaat om relatief weinig geld. Ons punt is dat het kapitaal vrijwel allemaal afkomstig is van de rechtse hoek in de Verenigde Staten.

Hoe weten we dat we een volledig beeld hebben van alles dat zich online heeft afgespeeld?
Dat weten we niet, en dat geven we ook toe. Maar Breitbart en al die andere Amerikaanse bronnen van rechtse propaganda zijn er al jaren. En ze zijn ervaren. De rol van het Kremlin lijkt me verwaarloosbaar als Bannon al drie jaar 24 uur per dag met hetzelfde bezig is.

Je hebt het best veel over het onderdrukken van kiezers in je onderzoek. Zelfs als we al het nepnieuws van het internet konden vegen en er helemaal geen invloed van buitenaf was, zou dit nog steeds een probleem kunnen zijn, en zelfs erger kunnen worden, toch?
Ik denk dat we meer aandacht moeten hebben voor de onderdrukking van kiezers. We zijn veel te veel bezig met de actieve beïnvloeding van de verkiezingen, en te weinig met onderliggende oorzaken, zoals geld. Het is verontrustend slecht gebalanceerd.

De voor de hand liggende oorzaak van de uitkomst is dat je niet op één iemand wilt stemmen en aan de andere geld wilt uitgeven. Is het daarom niet gebalanceerd?
Er werd veel gespeculeerd over hoe de Russen de verkiezingsopkomst zouden hebben gedrukt in North Carolina. Maar dat idee is krankzinnig. Je kunt nooit op tegen lokale toezichthouders die Afro-Amerikanen uit de stemhokjes willen weren, dat heeft veel meer invloed. Daar kon ik echt niet bij met mijn hoofd.

Als Trump ergens naartoe ging, had hij het over banen en welvaart, en Hillary Clinton had het over een of ander veertigpuntenplan. Uit onderzoek blijkt dat tijdens deze campagne de allerminste discussies met inhoudelijk afgebakende onderwerpen plaatsvonden, sinds de meting in 2000 begon. Bernie Saunders liet al zien wat je kunt bereiken door op zo’n manier te praten. De grote vraag is nu wat we zouden moeten doen met deze enorme lagelonen-economie en de afbrokkeling van sociale zekerheid. Als Democraten willen dat ze op ze stemmen, zouden ze het daarover moeten hebben. En moeten ze niet de kantjes ervan aflopen, door net wat anders te bieden dan de Republikeinen.

Ze zouden hun problemen dus niet moeten afschuiven Russische bemoeienis?
Precies.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: