Deze eilandbewoners hopen op een boom in zeeschelpvaluta

Dit artikel verscheen eerder op VICE Australië .

Waarschijnlijk vraag je niet dagelijks in de winkel: “sorry vriend, hoeveel schelpen kost dat?” Maar op de Salomonseilanden is schelpengeld een ding, en wordt die vraag iedere dag wel gesteld.

“Hoeveel tonijn je kan krijgen voor schelpen hangt af van de kleur en de vorm,” zegt Mary Bruno. Ze is een winkelier in Auki, een klein provinciestadje op het eiland Malaita, een half uur vliegen van de hoofdstad van de Solomonseilanden. “Met een strip donkere schelpen zou je twee blikken kleine tonijn kunnen kopen, maar de rode zijn meer waard. Met een strip rode schelpen kun je al genoeg tonijn krijgen om een hele familie lange tijd van te kunnen voeden.”

Ze heeft het over alledaagse schelpen die uit de oceaan zijn gehaald, in stukjes zijn gesneden, gepolijst en aan draadje zijn geregen. Deze kettinkjes worden ‘strips’ genoemd en strips worden gebruikt om spullen mee te kopen in de winkel. Strips zijn normaal gesproken een tot anderhalve meter lang en je hebt in ze verschillende kleuren. Rode strips zijn het meest waard, omdat de schelpen die ervoor worden gebruikt zeldzamer zijn. Ook al worden de schelpen door de bank niet als valuta erkend, de meerderheid van de winkels op het eiland accepteert schelpen als betaalmiddel.

Traditioneel wordt schelpengeld exclusief gemaakt op een plek die de Langa Langa Lagoon wordt genoemd — en die je dus kunt zien als de centrale bank. Ik bezocht Langa Langa om het met mijn eigen ogen te zien en ontmoette er Gustav en Serah Kei, een stel dat het prachtige, hemeltergend slecht geadverteerde resort Serah’s Hideaway runt. Toen ik ze bezocht hoorde ik dat hun kamers 98 procent van de tijd leeg stonden. Daar verdienen ze dus niet veel mee, maar ze hebben een plan B: schelpengeld hamsteren. Inderdaad, precies die gekkies die hun hele kelder volstoppen met blikken voedsel voor de dag dat de atoombom valt – maar dan met versteende weekdiertjes.

Gustav zegt dat het schelpengeld niet meer wordt gemaakt, en dat hij op een dag als Dagobert Duck zal zwemmen in een zee van glorieuze en waardevolle schelpen. Hij zou wel eens een punt kunnen hebben, want de bewoners van Langa Langa moeten tegenwoordig schelpen uit andere gebieden importeren, omdat de massaproductie van schelpenvaluta ervoor heeft gezorgd dat ze nauwelijks meer in de lagoon te vinden zijn. Ook al wil Gustav me niet vertellen hoeveel schelpjes hij precies heeft, hij geeft toe dat het er een “heleboel” zijn.

“Dat schelpengeld is mijn appeltje voor de dorst,” zegt hij met een Duits accent dat verweerd is door zijn jaren van afzondering in het vochtige tropische klimaat. “Het merendeel heb ik twintig, dertig jaar geleden gekocht en het zal op een dag heel veel waard zijn.” Maar ja, hij zegt ook dat de absurde leegstand van hun hotelletje niets te maken heeft met zijn weigering een website te nemen, dus ik weet niet goed of ik hem moet geloven.

Maar hoe zijn ze er ooit op gekomen om schelpengeld te gaan gebruiken? Ongeveer honderdvijftig jaar geleden hebben de bewoners rond de lagoon kunstmatige eilandjes gebouwd om te ontsnappen aan de kannibalen die ze regelmatig vanuit de bergen op visite kregen. De locals zullen je vertellen dat de kannibalen ervan hielden om te moorden (ze zagen het als een sport), maar ook bang waren voor water.

Terwijl ze op deze kleine kunstmatige eilandjes woonden hadden de bewoners een betaalmiddel nodig, en dus begonnen ze serieus werk te maken van het polijsten van schelpen. Begin twintigste eeuw werd schelpengeld heel veel gebruikt door de eilandenculturen van de Grote Oceaan. Maar terwijl deze culturen langzaam maar zeker hun schelpen inruilden voor nieuwe valuta zoals de dollar, bleven de bewoners van Langa Langa in schelpen betalen. En nu is het een van de laatste culturen die er gebruik van maken.

De schelpen worden ook nog op een andere, traditionele manier gebruikt, als bruidschat. Of zoals ze het in Langa Langa noemen: de “bruidsprijs”. Aanstaande bruidegoms wisselen de schelpen uit met hun aanstaande schoonvaders, voor hun dochters. De schelpen worden er ook gebruikt als schadevergoeding, als iemand iets steelt van iemand in een ander dorp, bijvoorbeeld.

Ook al stijgt de waarde van schelpen niet zo snel als die van bitcoins, locals zeggen dat de waarden van schelpengeld de afgelopen dertig jaar vervijfvoudigd is. Maar in de rest van de wereld betalen ze met plastic en met muisclicks, dus is er wel echt een toekomst voor de schelp, zoals Gustav ons doet geloven?

Het merendeel van het schelpengeld wordt tegenwoordig op de markt van hoofdstad Honiara aan toeristen verkocht, die ze als sieraden gebruiken. Maar door mensen als Mary Bruno, die uit een familie uit Langa Langa Lagoon komt, zal schelpengeld ook altijd nog als betaalmiddel worden gebruikt.

“Je ziet het op het hele eiland,” zegt ze. “Ik denk dat het altijd wel gebruikt zal blijven worden. Door mijn kinderen, hun kinderen, en hun kinderen ook weer, de komende vierhonderd jaar… dat denk ik.”

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: