Jonge gehandicapten vertellen hoe de bezuiniging hun leven zal veranderen

In samenwerking met het College voor de Rechten van de Mens

Je zal maar in een rolstoel zitten, daardoor geen baan kunnen vinden, en ook nog gekort worden op je uitkering. Klote. Maar dat is wel wat 75.000 jonge arbeidsongeschikten komend jaar gaan meemaken. Deze Wajongers – jongeren die voor hun achttiende of tijdens hun studie arbeidsongeschikt raakten – krijgen nu een uitkering van maximaal 75 procent van het minimumloon. Dat is niet veel, want netto kom je dan niet boven de 1.000 euro uit. Dat lijkt misschien wel genoeg om van te leven, maar omdat ze ziek zijn gaat een groot deel naar zorgkosten – en die worden niet altijd vergoed.

Maar als het aan het kabinet ligt, wordt dat nog minder. Vanaf 1 januari krijgen ze namelijk nog 70 procent van het minimumloon, dus zo’n 80 euro per maand minder. Die korting was een plan van het vorige kabinet, dat de regels gelijk wilde stellen aan mensen met een bijstandsuitkering. In ruil voor de korting zouden werkgevers 125.000 extra banen creëren, waar ook Wajongers van moeten profiteren.

De maatregel zorgt voor een zee van protest, want Wajongers en vakbonden geloven niet dat ze echt aan werk worden geholpen. Er zit nog een stigma op een handicap, dus het is lastig om een baan te vinden. En ze vinden het niet logisch om evenveel te krijgen als bijstandsgerechtigden, omdat ze meer geld kwijt zijn aan zorg. Een emotionele facebookpost van Wajonger Lucy Schagen werd door honderden mensen gedeeld. Er werden maar liefst twee petities gestart om de bezuiniging terug te draaien. Eentje, die tienduizend keer werd ondertekend, werd al door de FNV aangeboden aan de Kamer. Een andere petitie, die zevenduizend keer werd ondertekend, zal vandaag aan Tweede Kamerleden worden aangeboden.

Deze week is het erop of eronder. Dan stemt de Tweede Kamer over een voorstel om de maatregel ongedaan te maken. Woensdag wordt er op het Plein, tegenover de Tweede Kamer, door Wajongers gedemonstreerd. Voor veel mensen gaat het om een paar tientjes, maar wat betekent de korting persoonlijk voor mensen die afhankelijk zijn van deze uitkering? We vroegen vier Wajongers wat ze niet meer kunnen doen als op nieuwjaarsdag hun inkomen gekort wordt.

Ik heb veel last van mijn voeten. Op een goede dag kan ik twintig minuten lopen en op een slechte dag maar vijf. Doktoren weten niet hoe het precies komt dat ik last heb en mijn aandoening heeft dus ook geen naam. Voor de behandeling van mijn voeten maak ik extra zorgkosten. Eens per maand ga ik naar een energetisch therapeut. Omdat het een alternatieve geneeswijze is, wordt de therapie niet vergoed door de verzekering. Een bezoek kost 70 euro, die ik dus zelf betaal. Zo nu en dan ga ik ook andere therapeuten zoals de osteopaat en voetreflex. Totaal ben ik per maand aan alle behandelingen ongeveer 100 euro kwijt. Maar daar zal ik nu op moeten bezuinigen.

Of ik moet minder uitgeven in de supermarkt. Van die 80 euro kun je twee keer per maand boodschappen doen. Per week kan ik acht tot twaalf uur werken, en het zou mooi zijn als ik iets vind waardoor ik mijn uitkering aan zou kunnen vullen. Het liefst zou ik weer gaan werken als projectmedewerker in de zorg, dezelfde functie als mijn laatste baan. Maar ik word nergens aangenomen. Elke keer word ik afgewezen met excuusjes dat ik bijvoorbeeld te ver weg zou wonen. Ik heb het geluk dat ik een partner heb die fulltime werkt. Die kan eventueel bijspringen als ik financieel niet uitkom. Andere Wajongers hebben echt een probleem, die kunnen niet rondkomen.

Ik geef niet op. Morgen ga ik weer demonstreren bij de Tweede Kamer. De kans is groot dat de moeite voor niks is, maar accepteren zal ik dit beleid nooit. Je kunt mensen met een beperking – die daar niets aan kunnen doen – niet zomaar straffen.

Omdat ik op mijn dertiende chronisch ziek geworden ben ik in de Wajong terechtgekomen. Ik heb het chronisch vermoeidheidssyndroom en in de loop van de tijd zijn er nog allerlei klachten bijgekomen. Ik heb een leuke baan bij de overheid, ik doe administratief werk. Ik zal alleen nooit boven het minimumloon uit kunnen komen, omdat ik niet meer dan halve dagen kan werken. Ik heb nog relatief geluk dat de overheid mijn werkgever is, Wajongers in het bedrijfsleven verdienen namelijk nog minder.

Het is elke maand kantje boord of ik de huur kan betalen. Boodschappen doe ik al zo goedkoop mogelijk. Nog goedkoper kan gewoon niet. Nu de uitkering omlaag gaat, wordt rondkomen nog moeilijker. Ik heb maandelijks ongeveer 220 euro aan zorgkosten. Die kosten zijn voor onder andere mijn zorgverzekeringspremie en maandelijkse aflossing van het eigen risico. Ook heb ik kosten voor zelfzorgmedicijnen, de eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp en moet hulpmiddelen aanschaffen om bijvoorbeeld dingen in de keuken makkelijker te kunnen vasthouden. Mijn rolstoel wordt voor de helft van het jaar vergoed, daarna kun je hem huren voor 12,50 euro per week. Daar heb ik het geld niet voor. Hierdoor ben ik minder actief dan ik had kunnen zijn met een rolstoel.

Ik krijg triggerpointtherapie en dat wordt maar deels vergoed door de zorgverzekering. Ik heb veel baat bij de therapie en zou daardoor op de lange termijn misschien meer kunnen werken. Maar ik moet ook de huur kunnen betalen. Na aftrek van de huurtoeslag is dat 425 euro. Met de bezuiniging wil de regering mensen prikkelen om aan de slag te gaan. Ik kan daardoor deze therapie niet meer volgen, dus dat werkt juist averechts.

Het is de droom van elke jongere om ooit een eigen plek te hebben, maar ik woon noodgedwongen nog bij mijn ouders. Het is niet mogelijk om met een Wajong-uitkering op jezelf te wonen. Ik zou dan heel veel extra moeten werken, maar dat is door mijn reuma niet mogelijk. Ik betaal per maand 150 euro aan mijn zorgverzekering, met het eigen risico erbij kom ik uit op 179 euro. En soms moet ik ook nog 200 euro betalen voor op maat gemaakte zooltjes om mijn voeten te ontlasten. Dat is een hap uit mijn budget. Nu de uitkering nog eens omlaag gaat, wordt het al helemaal lastig om op mezelf te gaan wonen. Misschien dat het over tien jaar lukt als ik al het geld dat binnenkomt apart zou zetten.

Ik heb een wat aparte hobby en daardoor kan ik soms voor onverwacht hoge uitgaven komen te staan. Ik heb een zee-aquarium en wat daarin gebeurt is nogal onvoorspelbaar. Gisteren was er ziekte in de bak en moesten we naar de dierenarts. Die rekening betalen mijn ouders dan, want ik heb daar het geld niet voor. Ook het eigen risico in de zorg, van 350 euro, betalen ze voor mij.

Ik verwacht niet dat de bezuiniging op de Wajong wordt teruggedraaid. We zijn maar een minderheid. De politiek ziet ons als minder dan minderwaardig, nog erger dan uitschot.

Ik ontvang een Wajong-uitkering omdat ik een rolstoel zit en ik last van spasticiteit heb. Ik heb daarom allerlei voorzieningen in huis die voor veel extra zorgkosten zorgen. Zo staat er in de badkamer een speciale stoel om te kunnen douchen. En om vanuit mijn rolstoel in die stoel te komen heb ik bijvoorbeeld weer een tilmat nodig, een hulpmiddel wat een beetje lijkt op een hangmat. Voor dit soort voorzieningen betaal je maandelijks een eigen bijdrage. Hoeveel dat is hangt af van welke voorzieningen die maand vervangen moeten worden. Met 50 euro heb ik een goedkope maand en met 200 euro is het een dure. Daarnaast heb ik natuurlijk de gewone zorgkosten die iedereen heeft en de premies van ziektekostenverzekeringen blijven maar stijgen. Het is daarom zuur dat ik vanaf volgend jaar ongeveer 70 euro minder per maand krijg.

Een Wajong-uitkering is geen vetpot. Om rond te kunnen komen moet je al je uitgaven goed bijhouden. Op zorgkosten kun je niet bezuinigen, dus er zal volgend jaar vooral minder geld overblijven voor de leuke activiteiten. Ik hou van theater, maar voorstellingen zal ik waarschijnlijk minder vaak kunnen bezoeken.

Afhankelijk van de omstandigheden kan ik ongeveer vierentwintig uur per week werken. Een half jaar geleden heb ik mijn studie maatschappelijk werk afgerond. Sindsdien heb ik zo’n veertig sollicitatiebrieven geschreven, maar geen enkele keer ben ik voor een gesprek uitgenodigd. Ik krijg dus ook nooit de kans om aan werkgevers te bewijzen dat hun beeld over mensen met een arbeidsbeperking niet klopt. Ik zie dat het mijn studiegenoten die geen beperking hebben het vinden van een baan een stuk makkelijker afgaat. Er heerst nog altijd een stigma op mensen met een beperking.

Er zouden volgens de plannen veel extra banen voor Wajongers bij hebben moeten komen. In werkelijkheid is daar nog niets van terechtgekomen. De overheid is zijn afspraken gewoon niet nagekomen. Het is te bizar voor woorden dat Wajongers die daardoor geen werk kunnen vinden, ondertussen wel gekort worden op hun inkomen.