twee vrouwen kijken naar tablet

FYI.

This story is over 5 years old.

Money

Ik liep mee met een deurwaarder

Ze is een vreemde mengeling van pure onschuld en koele zakelijkheid.

VICE Money verdiept zich deze week in de wereld van deurwaarders. Toen ik met een artikel bezig was over hoe bizar het is dat deurwaarders huisdieren in beslag mogen nemen, raakte ik aan de praat met gerechtsdeurwaarder Maritza Bernardt. Nadat ik de oren van haar kop had gevraagd, zei ze dat ze zin had om mij mee te nemen op haar ‘deurwaardersrondje’. “Dan kun je zelf eens zien hoe het gaat.”

Zo’n voorstel sla ik niet af: het is een kans om te zien hoe het eraan toegaat in die donkere wereld. Maar er gingen ook alarmbellen rinkelen. Vroeg ze me soms mee om de slechte reputatie van incassobureaus een beetje op te fleuren? Wilde ze laten zien dat deurwaarders geen demonen zijn die meteen verbannen moeten worden naar de negende cirkel van de hel? Had het te maken met het nieuwe regeerakkoord en het feit dat er een lijst gaat komen van ‘goedgekeurde’ incassobureaus? Dat GGN, waar Bernardt voor werkt, daar misschien graag bij wil horen? Dit alles schoot door mijn hoofd terwijl ik op Google Maps het adres van GGN op zocht. Want natuurlijk zei ik ja.

Advertentie
papier met vinger

De volgende dag zit ik met al mijn vooroordelen in de trein naar Rotterdam om een dag mee te gaan als kompaan van een deurwaarder. Mijn voorstelling van een deurwaarder was redelijk specifiek en zag er zo uit: een deurwaarder is een man met een aktetas en een driedelig pak met een zure uitdrukking op zijn gezicht en aan zijn zijde altijd een paar spierbonken om het mogelijke protest van de schuldenaars bij alleen het aangezicht van hun brede torso’s al in de kiem te smoren. Dat de eerste deurwaarder die ik ontmoette geen man was en zonnig van karakter bovendien had ik zelfs in mijn stoutste dromen niet verwacht.

Deurwaarder Bernardt overstijgt al mijn verwachtingen. Ze is een vreemde mengeling van pure onschuld en koele zakelijkheid.

vrouw met blauwe jas

Deurwaarder Bernardt overstijgt al mijn verwachtingen.

Eenmaal aangekomen bij het GGN-gebouw druk ik op de bel. Via de intercom doet een lief, krakend stemmetje het archetype met aktetas al wat vervagen. Op de zevende verdieping van het gigantische kantoor danst een vrolijke vrouw met poedelkrulletjes op me af. Ze heeft een brede glimlach op haar gezicht. Haar haar glanst in het licht terwijl ze me hartelijk welkom heet. Eenmaal zittend aan haar bureau vertel ik dat ik eigenlijk een man had verwacht. Bernardt grinnikt. Die verwachting begrijpt ze wel, want op haar kantoor zijn van de 36 deurwaarders slechts 4 vrouw.

Beslag leggen op inboedels is best makkelijk.

Voordat we vertrekken op onze strooptocht bespreken we de ins en outs rondom het deurwaardersbestaan. Beslag leggen op inboedels is best makkelijk legt Bernardt uit. Je doet het door aan te bellen, naar binnen te gaan, op te schrijven wat van waarde is en hoeveel waarde het dan heeft, en het vervolgens te verkopen bij een openbare veiling. Het geld dat dit oplevert gaat naar de cliënt die nog geld krijgt van de schuldenaar. Voordat het zover is, zijn er al meerdere brieven gestuurd, en is de deurwaarder op bezoek geweest om een dagvaarding af te geven. Als er dan nog steeds niet wordt betaald en het vonnis is betekend, dan legt de deurwaarder/het incassobureau beslag op het loon of de uitkering. Omdat de belastingdienst voorrang heeft, heeft de staat vaak al beslag gelegd op het loon of de uitkering. Want zoals Bernardt zegt: “De staat zorgt goed voor zichzelf”.

Voor Bernardt blijft op een dag als vandaag dus de inboedel over. Dit besproken hebbende stappen we in de auto en vertrekken we naar ons eerste adres.

Advertentie

Als je een huis vol visite hebt kun je altijd vragen of de deurwaarder een andere keer terugkomt.

Bij het eerste huis hangt een vreemde geur op de gang. Mijn fotograaf geeft aan bijna van haar stokje te gaan. Met mij gaat alles prima. Ik kan niet wachten om onze eerste schuldenaar te ontmoeten. Ik ben benieuwd naar de mens achter de schulden. We bellen aan.

vrouw vult formulier in aan huis

We mochten wel binnenkomen, maar zijn appartement zat vol met feestende vrienden.

De deur gaat open en er slaat een walm van rook en natte hond in mijn gezicht. Ik wankel een beetje naar achter. De Nederlandse belichaming van Harry Potter-personage Hagrid(met zes blonde vlechtjes in plaats van een lange baard) komt achter een rookgordijn tevoorschijn. De grote vriendelijke reus kijkt ons nieuwsgierig aan. Bernardt vertelt hem dat hij bij zorgverzekeraar nog zo’n 3000 euro open heeft staan en dat we beslag komen leggen op zijn inboedel. Ik vraag me af of het nog lang gaat duren voordat hij met zijn vuisten op ons in begint te slaan, maar Hagrids vriendelijke gezicht verandert niet van uitdrukking. “Oh,” zegt hij. “Als dat zo is dan is daar niks aan te doen.” Als Bernardt vraagt of we binnen mogen komen, geeft Hagrid aan dat het wel mag, maar dat zijn appartement vol zit met feestende vrienden. Samen besluiten ze daarom dat Bernardt later terugkomt voor het beslag. Hagrid lijkt het prima te vinden.

Ook deurwaarders vinden het helemaal niks dat alleenstaande mannen op straat belanden.

Onderweg naar de volgende medeburger met schulden informeer ik naar ontruimingen, een belangrijk onderdeel van het deurwaarder zijn. Wanneer moet er nou ontruimt worden bij deze mensen? Bernardt legt het uit. “Als een huurder niet betaalt, komt een huisbaas met een hulpvraag bij ons. Wij zijn er voor om dan de niet betalende huurder na een vonnis te ‘ontruimen’, oftewel: alle spullen en de huurder zelf op straat zetten,” zegt Bernardt. Ik vraag wat er dan gebeurt met zo’n huurder. “Een vrouw met kinderen wordt opgevangen in een opvanghuis. Juist de alleenstaande mannen belanden op straat. Die kunnen vaak nergens terecht en de opvanghuizen voor mannen zitten vol,” zegt Bernardt, die dit helemaal niks vindt. “Er zouden meer voorzieningen moeten zijn voor dit soort mensen.” Ik denk aan Hagrid.

Niet alle deurwaarders zijn zo eng als de Limburgse seksdeurwaarder.

Als ik begin over de slechte reputatie van deurwaarders, reageert Bernardt een beetje verontwaardigd. “Deurwaarders worden altijd gezien als boemannen,” zegt ze. “Iedereen kan een incassobureau oprichten en geld gaan eisen van een schuldenaar. Juist als het met deurwaarders gebeurt, staan ze onder streng toezicht van Bureau Financieel Toezicht. Deurwaarders zorgen er juist voor dat alles netjes gebeurt.”

Die laatste uitspraak doet mij even wegdromen naar de Limburgse seksdeurwaarder (die op zijn rondes vrouwen aanbood hun schuld in natura te voldoen en tegen wie een strafrechtelijk onderzoek loopt). Dan kijk ik weer naar Bernardt. Ze lijkt zo onschuldig als een sperzieboon.

Advertentie

Zorg dat je je elektrische speelgoed verstopt, want daar zijn deurwaarders dol op.

Bernardt zegt soms dingen waar ik een beetje door van slag raak. Zo is het toegestaan om speelgoed van kinderen mee te nemen. Bernardt is het daarmee eens. “Een elektrische speelgoedauto is toch al gauw 300 euro waard: een goede vondst om beslag op te leggen,” zegt Bernardt. Ook geeft ze aan dat zo’n stuk speelgoed niet onmisbaar is.

‘Niet onmisbaar’ is een mysterieuze term die ik vaak hoor die dag. Ook dieren zijn niet onmisbaar (Bernardt glimlacht hierbij). Zo wordt er binnenkort een python geveild. Het enige dat wel onmisbaar blijkt is lijfskleding, beddengoed en eten voor een maand. Broodroosters gaan gewoon in de verkoop, want je hebt die niet nodig om je boterham op te eten. Maar je dochtertje zit dus wel ineens zonder speelgoed, en ook Fluffie het konijn gaat mee, als die genoeg oplevert. Zorg dus dat je elektrische speelgoedauto’s en dure huisdieren bij een broer of vriend stalt als je het vermoeden hebt dat de deurwaarder langs kan komen.

Je mag natuurlijk weigeren, maar dan komt de deurwaarder na aankondiging terug met een hulpofficier van justitie en een slotenmaker.

We komen bij onze volgende schuldenaar aan. Een jong meisje doet open. Haar moeder (de schuldenaar die zo’n 7000 euro teveel aan bijstand heeft ontvangen en dit terug moet betalen) is boven borstvoeding aan het geven, dus wachten we even. Een paar minuten later staat ze beneden. We vragen of we binnen mogen komen om beslag te leggen op haar inboedel. Maar: “U mag ook weigeren, dan komen we echter de volgende keer wel terug met een hulpofficier van jusitie en een slotenmaker,” zegt Bernardt. De moeder van minstens twee kinderen belooft die dag nog 500 euro over te maken en laat ons niet binnen. ‘Een indirecte weigering’ noemt Bernardt dit. Ik schrik hiervan, omdat ik niet het idee heb dat de vrouw met kinderen doorheeft dat Bernardt (als ze niet betaalt) de volgende keer terugkomt met politie en alsnog beslag legt op haar inboedel. Als we teruglopen naar de auto vraag ik me af of deze vrouw gaat betalen. De gedachte dat borstvoeding gelukkig gratis is komt in me op. Bernardt kruist op haar formulier aan dat het huis er aan de binnenkant verzorgd uitziet.

vrouw vult tablet in aan huis
Advertentie

Als je je muren vol met poep smeert denkt de deurwaarder dat er niet zoveel te halen valt.

Ik vraag Bernardt waarom dit van belang is. Ze vertelt me dat het checken of een huis er verzorgd uitziet belangrijk is voor de eventuele veiling van de inboedel. “Smerige spullen hebben geen waarde.” Haar notities en uitspraken hierover doen vermoeden dat schone huizen niet vanzelfsprekend zijn. Als ik doorvraag komt Bernardt met wat voorbeelden. Zo vertelt ze over die keer dat ze voor een ontruiming bij een vrouw thuiskwam. Met een slotenmaker betrad Bernardt het appartement, waarna de vrouw er snel vandoor ging. Ze zei dat het er walgelijk rook en dat snel duidelijk werd waarom. De muren waren voorzien van een laag poep en overal lag gebruikt maandverband. Omdat het water al was afgesloten was de wc niet doorgetrokken, maar wel de afgelopen weken in gebruik geweest. De stapel kak die daarin lag moet indrukwekkend zijn geweest. Dat betekent wel dat je een deurwaarder om de tuin kunt leiden door je huis even niet op te ruimen. Behalve dat je daar, als het echt tot een ontruiming komt, niet zoveel aan hebt.

Zorg dat je je geblondeerde rashondjes verbergt.

huisdieren

Als we bij ons volgende adres aankomen noteert Bernardt meteen de twee pluizige hondjes die voor het raam zitten te blaffen. “Rashonden”, zegt ze, “daar kunnen we eventueel beslag op leggen.” Een raambeslag noemt ze dat. Er doet een vrouw open die nauwelijks Engels spreekt. Aan haar accent maak ik op dat ze van origine uit het oosten van Europa komt. Ze heeft al sinds 2013 een openstaande rekening bij haar zorgverzekering van 1500 euro. De geblondeerde vrouw zegt dat ze dit allang gedaan heeft. De deur gaat gedurende het gesprek niet verder dan vijf centimeter open. Een hondje probeert langs haar te komen, ik steek mijn hand uit om het te aaien, maar met haar voet duwt ze het diertje hardhandig terug. Ook zij wil niet dat we binnenkomen voor een beslaglegging. Iets wat voor mij inmiddels niet meer als een verrassing komt. Ze laat een betaalbewijs zien op haar telefoon. Of dat genoeg is, betwijfel ik. Ik hoop voor haar dat ze de rashondjes de volgende keer goed verstopt.

Advertentie

Je intiemste spullen verdwijnen in een gat van kille zakelijkheid en beroepsopkopers.

vrouw vult tablet in, aan huis

De praktische zakelijkheid van Bernardt als het gaat om iemands inboedel of huis verbaast me. Voor mij voelt dit best emotioneel. Bernardt zegt: “We leggen beslag op alles wat iets oplevert. Vier weken na de beslaglegging wordt de inboedel geveild. Meestal bij de persoon in kwestie zelf.” Een advertentie in de krant en op de site van het incassobureau is vaak de enige aankondiging van de veiling waarin vermeld wordt wat er verkocht gaat worden. Wie hier op afkomen? Bedrijven die daar belang bij hebben. Tweedehandswinkels, mensen die een auto willen, toevallige voorbijgangers, of familieleden van de schuldenaar zelf. Op zo’n veiling wordt cash betaald. Mocht je heel graag je spullen terug willen, zorg dan dat je rijke oom bij de veiling is om ze terug te kopen.

Op weg naar het volgende adres hebben we het over nog meer gekke dingen die Bernardt heeft meegemaakt. Ze vertelt over de keer dat ze het huis van een alcoholist moest ontruimen. Met de slotenmaker kwam ze binnen. Er leek in eerste instantie niemand aanwezig te zijn en het pand was nagenoeg leeg. Er lag alleen een manshoge berg bierblikken in het midden van de woonkamer. Toen ze deze naderde sprong er een man in zijn onderbroek onder vandaan. “Blijkbaar lag hij daar te slapen,” zegt Bernardt.

Als de deurwaarder je verward in huis aantreft, word je naar de GGZ gebracht.

oud papier op straat

Wat gebeurt er met verwarde mensen na een ontruiming? “Die worden naar de GGZ gebracht,” zegt Bernardt. “Ze moeten ergens naartoe. Eenmaal daar laten ze zo iemand gewoon op de stoep staan.” Het blijkt dat je niet onder dwang opgenomen wordt als je geen gevaar bent voor jezelf of de buitenwereld. Dat gebeurt pas als je een verzoek tot vrijwillige opname doet. Maar daar is zo’n verwarde man helemaal niet meer toe in staat. “Niemand wil opgenomen worden. Daar zou echt iets aan moeten gebeuren,” benadrukt Bernardt. “Verwarde mensen worden niet geholpen, ook al zijn ze zo verward dat ze niet meer aan kunnen geven dat ze hulp nodig hebben.”

Advertentie

Ook over dementerenden heeft Bernardt een duidelijke mening. Vaak geven familieleden bij dementerende ouderen aan dat zij hun financiële zaken zullen regelen. Maar dat doen ze dan uiteindelijk niet. Bernardt pleit voor een verplichte bewindvoerder voor iedereen die verward of dement is.

Je moet niet agressief worden tegen de deurwaarder. Dat heeft geen zin, want die ziet dat gewoon als een verpakte vorm van wanhoop.

Behalve dat iemand ooit heeft gedreigd om Bernardt van het balkon te gooien, heeft ze weinig te maken gehad met agressie. Ze lijkt ook niet erg onder de indruk van deze ervaring. “Hij zei wel dat-ie me van het balkon zou gooien, maar volgens mij had hij geeneens een balkon. Tenminste, ik zag er nergens één. Agressie is gewoon een vorm van verpakte wanhoop. Ze bedoelen het niet zo kwaad,” grinnikt ze.

Dat het meevalt wat betreft agressie zie ik vandaag ook. De mensen die de deur opendoen lijken allemaal niet door te hebben dat er nog iets betaald moest worden. De één is het vergeten, de ander ontgaan. Maar iedereen blijft vriendelijk, vooral Bernardt.

Deurwaarder zijn lijkt nog het meest op een combinatie van postbode en coach. Je bent veel buiten, zelfstandig en maakt praatjes aan de deur. Je helpt mensen te begrijpen wat hen overkomt. Zo krijg je met allerlei mensen en hun problemen te maken. De deurwaarder is daar zo aan gewend, dat al jouw trucjes om hem of haar om de tuin te leiden niets uitmaken. Ze is emotioneel onaantastbaar, veilt je hondjes of komt terug met de politie. Kijk goed naar deze tips, misschien komen ze je nog van pas.

Lees ook In Nederland mag een deurwaarder nog steeds je hond meenemen, en dat is bizar.

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen:

Tagged:Schulden