Dit zijn de studies die je moet doen om over 20 jaar nog werk te hebben

VICE duikt volop in het studentenleven, en alles wat daarbij komt kijken – van de studie van de toekomst tot torenhoge schulden, en van soa’s tot hospiteren en protesteren. Lees meer op deze pagina en op deze pagina.

Sorry dat ik het er nog eens inwrijf, maar we zeggen het nog één keer: de kans is groot dat robots straks een groot deel van jouw werk overnemen. Volgens adviesbureau McKinseydoen robots in 2055 de helft van het werk dat nu nog door mensen wordt gedaan. Als je nu studeert om belastingadviseur te worden, zal volgens de Universiteit van Oxford een robot of computer tegen de tijd dat je klaar bent al een groot deel van je baan hebben overgenomen.

Het is niet zo dat robots echt je droombaan inpikken, maar werk verandert wel. Volgens McKinsey moeten we leren samenwerken met kunstmatige intelligentie. En komt er heel veel werkgelegenheid bij voor mensen die al die innovatieve technologie verder kunnen ontwikkelen.

Maar welke studie moet je doen om van die ontwikkelingen te profiteren? Vroeger zat je gebakken met rechten, geneeskunde of economie. Maar zoals het er nu uitziet, heb je compleet andere vaardigheden nodig. Wat zijn de studies van de toekomst?

Didier Fouarge is hoogleraar, econoom en auteur van een tweejaarlijkse rapport van de Universiteit Maastricht waarin voor elke sector de werkgelegenheid wordt voorspeld. Volgens hem zitten de banen van de toekomst waar mens en techniek samenkomen. Bijvoorbeeld in de zorg: “Denk aan machines die bepaalde operaties mogelijk maken.”

Een paar specifieke technologieën springen eruit. Kunstmatige intelligentie bijvoorbeeld, of datawetenschap. Er is steeds meer data beschikbaar, en computers kunnen het steeds beter verwerken. Volgens Fouarge zit het bedrijfsleven te springen om datawetenschappers.

De studies van de toekomst zijn, kort door de bocht, studies waarbij je de bovenstaande technologieën en systemen leert bouwen en programmeren en waardoor je met die techniek leert omgaan. Ik vond er vier: Biosystems Engineering, Mechatronica, Statistical Sciences en Artificial Intelligence. Ik sprak vier jongeren die hier kort geleden in zijn afgestudeerd en nu aan het werk zijn.

Studeerde: master Statistical Sciences for the Life and Behavioural Sciences aan de Universiteit Leiden
Is nu: Decision Support Analyst bij KLM
Verdient: 2.800 euro bruto per maand

“Tijdens de introductie van de opleiding komen er bedrijven langs om studenten te leren kennen. Het ligt er dan wel dik bovenop dat ze ons graag willen hebben. Tegenwoordig hoor ik op feestjes weleens: “Ons bedrijf zoekt ook nog datamensen, kom bij ons werken!” Maar ik koos deze studie niet voor de baankansen. Ik heb gewoon geluk gehad dat wat ik leuk vind, nu in opkomst is.”

“Toen ik aan het University College Roosevelt studeerde, vond ik statistiek al het interessantst. Wanneer kun je een conclusie trekken, en waarom kun je dat precies zeggen? Ik wilde dingen tot in de puntjes uitzoeken, en dat is wat je doet met statistiek. Veel mensen denk dat het supermoeilijk is, maar het valt heel erg mee.”

“De ontwikkelingen zijn wel spannend. Er is ontzettend veel data beschikbaar en computers kunnen steeds grotere datasets verwerken en zelf algoritmes verbeteren. Ook mijn eigen werk kan uiteindelijk deels door computers overgenomen worden. Maar er blijven altijd een aantal stappen voordat je iets in de computer kunt invoeren: het kiezen van de data, bepalen wat je wil weten, wat de correlaties zijn. Dat blijft mensenwerk dat je moeilijk aan de computer kunt overlaten.”

Studeerde: bachelor aan de Haagse Hogeschool
Is nu: Software engineer bij GREEFA, dat sorteer-robots maakt voor groente en fruit
Verdient: Dat zegt hij liever niet, maar het gemiddelde salaris voor een junior software engineer wordt geschat op 3.000 euro bruto per maand

“Toen ik na mijn afstuderen een LinkedIn-profiel aanmaakte, kwamen er meteen werkgevers naar me toe. Ik heb eerst gewerkt bij een start-up die een robothandschoen maakt. Inmiddels werk ik aan robots die groente en fruit verpakken en sorteren. Mijn taak is het maken van software die het makkelijker maakt voor werknemers om de robots in te stellen.”

“Het leuke van Mechatronica is de combinatie tussen mechanica, elektronica en informatica. De studie bestaat pas een paar jaar en ontstond door de vraag vanuit het bedrijfsleven. Er is steeds meer robotisering. In een autofabriek zie je tegenwoordig bijna alleen robots, terwijl er twintig jaar geleden alleen maar mensen rondliepen. Als engineer ontwerp je nu een netwerk van robots die een hele hal vullen, die met elkaar kunnen praten en op mensen reageren.”

“Of ik zelf vervangen kan worden door een robot? In principe wel, maar de systemen moeten uiteindelijk toch ontworpen worden door mensen. Iemand moet ze verzinnen en bouwen. Het is wel belangrijk om na je studie de ontwikkelingen bij te houden. Als ik dat niet doe, weet de nieuwe lichting mechatronicastudenten straks al veel meer dan ik.”

Studeerde: bachelor Agrotechnologie en een master Biosystems Engineering aan Wageningen University
Is nu: Engineer bij Machinefabriek Steketee
Verdient: Tussen de 2.400 en 2.900 euro bruto per maand

“De wereldbevolking groeit. Er moet meer voedsel geproduceerd worden, maar dat moet duurzaam gebeuren. Omdat het zowel efficiënter en duurzamer moet, is er steeds meer slimme technologie nodig. Daarnaast is menselijke arbeid een grote kostenpost, dus zwaar handwerk zal steeds meer worden vervangen door machines.”

“De studie Biosystems Engineering gaat eigenlijk over alle technologieën binnen de landbouw- en de voedingssector. Je leert over technologieën die processen duurzamer en efficiënter maken. Tot het ontwerpen van compleet nieuwe productiesystemen aan toe.”

“Negentig procent van de afgestudeerden van mijn studie heeft binnen een half jaar een baan. Maar dat was voor mij niet de reden om dit te gaan studeren, en het geld ook niet. Ik deed het omdat ik het leuk vond. Ik wist wel vanaf het begin dat ik met deze studies goed zat. Dat voelde wel lekker.”

“Er verdwijnen banen in de landbouw, maar er komen ook banen bij, om de nieuwe technologie te maken en te onderhouden. Ook verzamelen we steeds meer data, bijvoorbeeld tijdens de groei van een gewas. Ik verwacht dus niet dat robots de boel echt gaan overnemen en dat bijvoorbeeld ook mijn baan wordt vervangen door een robot. Dan zouden robots zichzelf moeten ontwikkelen, en zover zal het denk ik niet komen.”

Studeerde: bachelor Artificial Intelligence en een master Information Sciences, richting: Human Interaction Design aan de Universiteit van Amsterdam
Is nu: Trainee bij de Rijksoverheid
Verdient: 2.500 euro bruto per maand

“Mijn bachelorstudie gaf me een zeker gevoel: ik wist dat ik me over mijn toekomst geen zorgen hoefde te maken, zoals bijvoorbeeld vrienden die geschiedenis studeerden. Ik durfde daardoor ook meer geld te lenen, omdat ik wist dat ik het terug zou verdienen. Het is wel een pittige studie: veel vakgebieden komen samen en je wordt echt in het diepe gegooid.”

“Kunstmatige intelligentie gaat over hoe ons brein werkt, en hoe je die kennis omzet in iets waar een computer mee kan werken. Informatica en wiskunde bestaan al heel lang, maar we slaan nu pas echt de brug tussen machine en mens. Die bachelor was vrij theoretisch, m’n master Information Science was meer praktijkgericht.”

“Na mijn afstuderen werd ik gerecruit voor traineeships bij bedrijven, maar ik heb gekozen voor de overheid. Ik zou in het bedrijfsleven wel meer kunnen verdienen, sommige oud-klasgenoten hebben een startsalaris van 3.500 euro.”

“Met mijn vakgebied ben ik beter beschermd voor robotisering dan de meeste anderen, maar ook ik zal me door moeten blijven ontwikkelen, denk ik. Kunstmatige intelligentie wordt natuurlijk steeds slimmer en intuïtiever. Er blijft veel mogelijk voor mensen, maar steeds dieper qua inhoud. Hoe werkt ons brein en bewustzijn nou écht? En hopelijk hebben we steeds meer tijd om wereldproblematiek op te lossen en wellicht meer vrije tijd. Je zag dat ook na de industriële revolutie.”