DOMME GELDVRAGEN: Hoe slim is het om mijn studieschuld versneld af te lossen?
Illustraties door Sander Abbema

FYI.

This story is over 5 years old.

VICE Money

DOMME GELDVRAGEN: Hoe slim is het om mijn studieschuld versneld af te lossen?

Hoogste tijd om eens goed over je kleinburgerlijke dertigersdilemma's na te denken.

Geld, leuk als je het hebt, niet leuk als je het niet hebt. Maar wat is het eigenlijk? En wat kun je ermee, behalve spullen kopen? In deze serie bespreken we elementaire geldvragen van onze lezers, zodat jij ook te weten komt wat mensen die wel actief meededen tijdens de economielessen allang wisten.

----

Hoi VICE Money!

Ik worstel met een vraag. Aan mijn studententijd heb ik een fikse studieschuld overgehouden. Sinds mijn afstuderen in 2013 heb ik een leuke baan gevonden en ik hou iedere maand iets van mijn salaris over. De rente op mijn spaarrente is zo laag – 0,2 procent – dat ik me afvraag of het slim is om maandelijks meer geld naar de DUO over te maken, om mijn studieschuld versneld af te lossen. Of kan ik juist beter de vijfjarige aflossingspauze inzetten? En wat voor invloed heeft snellere aflossing op dingen als een huis kopen, kinderen krijgen of een lange reis maken?

Advertentie

Liefs,
Lucy

----

Beste Lucy,

Je bent niet de enige met deze vraag. Zo'n 1 op de 25 volwassen Nederlanders heeft een studieschuld. Laat me je eerst geruststellen: schulden versneld aflossen is eigenlijk altijd goed. Je schuld verdwijnt sneller en bovendien verlaag je de rentekosten op het resterende deel van je lening. Toch is het handig om met een paar dingen rekening te houden.

Allereerst is het verstandig om te kijken hoeveel rente je over je lening betaalt. Het jaar waarin je voor het laatst recht had op een beurs, lening of ov-chipkaart bepaalt hoeveel rente je betaalt. DUO – voorheen de IB-Groep – herziet iedere vijf jaar de rente. Ervan uitgaande dat jij in 2013 voor het laatst stufi hebt ontvangen, betaal je nu 0,81 procent per jaar, tot eind 2018. Je hebt een beetje pech, want dat is momenteel het hoogste rentepercentage bij DUO.

Gelukkigere terugbetalers betalen helemaal geen rente (hier kun je de huidige rentepercentages vinden). Anderzijds is ook jouw rente in historisch perspectief ultralaag. Nog niet zo lang geleden betaalden oud-studenten 5 procent rente. Maar jouw studiepilsrente is nog steeds een stuk hoger dan de 0,2 procent spaarrente. Je betaalt dus meer rente over je studieschuld dan dat je op je spaargeld ontvangt. Zo bekeken is versneld aflossen voordeliger.

Pauzeren kost geld
Zoals je al aangeeft: het leven van een eind twintiger of begin dertiger met studieschuld is niet eenvoudig. DUO biedt namelijk ook de optie om het terugbetalen in totaal vijf jaar te pauzeren. Dat kun je doen als je tijdelijk meer wil sparen of een half jaar lang je innerlijke zelf wil zoeken in een Thais klooster. Toch is de vraag of het verstandig is om een pauze in te lassen in de hoop dat je later minder rente betaalt.

Advertentie

Ten eerste loopt de rente door tijdens de pauze. Het totaal terug te betalen bedrag wordt dus hoger. Ten tweede heeft niemand een glazen bol voor rentes: of ze omhoog of omlaag gaan weten we niet. Gokken op daling is riskant, zeker als de rente al laag is. Ten derde: gaat de rente omhoog, dan betaal je straks meer rente over een hogere schuld.

Om een volwassen besluit te kunnen nemen moet je goed nadenken over je dertigersdilemma's. Blijf je bij je huidige werkgever, wil je jobhoppen of voor jezelf beginnen? Wil je na vijf jaar zwoegen gaan backpacken en alpaca's knuffelen in Bolivia, of zie je jezelf de burgerlijke driehoek huisje-boompje-beestje completeren? Wil je trouwen? Zo ja, wordt het een woensdagmiddagsessie in het gemeentehuis van Bellingwedde of wil je honderd vrienden invliegen voor een driedaags, met champagne overgoten feest in een Toscaans landhuis?

Of je nou een toekomst omringd door kinderen of door een collectie Japans houtsnijwerk voor je ziet, het komt met bepaalde kosten. Elke euro die je nu extra in de aflossing van je studieschuld steekt, kun je niet aan andere zaken uitgeven. Of versneld afbetalen verstandig is ligt dus aan je persoonlijke situatie.

Dat beaamt ook Irene Blanken van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting. "Als een oud-student eerder begint met aflossen of een hoger bedrag per maand aflost, kan hij of zij in totaal minder geld kwijt zijn. Want het bedrag waar de rente over wordt berekend, wordt kleiner zodra je gaat aflossen," zegt ze. "Als de schuld zo groot is dat de oud-student die in 15 of 35 jaar niet kan aflossen, dan kan extra aflossen de oud-student juist extra geld kosten."

Advertentie

Stevige invloed op hypotheek
Hoewel je studieschuld invloed heeft op je hele financiële situatie, geldt dat nog een beetje extra voor het afsluiten van een hypotheek. Om te bepalen hoeveel geld jij mag lenen voor de aanschaf van een huis, kijkt een hypotheekverstrekker onder meer naar je initiële studieschuld, oftewel de hoogte van je schuld toen je begon met aflossen. "Heb je tijdens je studie 25 duizend euro geleend, dan is dat het bedrag waar je maximale hypotheek op gebaseerd wordt," vertelt Michelle Lodders van De Hypotheker. "Ook als je inmiddels al 20 duizend hebt afgelost en nog slechts 5 duizend hebt openstaan. Het kan daarom verstandig zijn om een relatief kleine restschuld snel af te lossen met spaargeld. Besef wel dat je dit spaargeld dan niet meer kunt gebruiken om je aandeel eigen geld in te brengen."

Om te berekenen welke invloed jouw studieschuld op een hypotheekaanvraag heeft zijn op internet handige rekentools te vinden. In principe kijken hypotheekaanbieders naar je maandelijkse terugbetaallast. Hiervoor rekenen ze met 0,75 procent van het startbedrag van je lening als je onder het oude leenstelsel valt (voor 1 september 2015, terugbetalen in 15 jaar) of 0,45 procent als je onder het nieuwe leenstelsel valt (na 1 september 2015, terugbetalen in 35 jaar). Gaan we uit van een studieschuld van 20 duizend (oude stelsel) dan kun je per maand 150 euro minder lenen.

Advertentie

Wat betekent dit voor je leencapaciteit? Een voorbeeld uit de rekentools: je verdient als alleenstaande 50 duizend per jaar en hebt een studieschuld van 20 duizend. Je kunt door je studieschuld in plaats van zo'n 240 duizend, 'slechts' 200 duizend euro lenen.

Het is raar dat hypotheekverstrekkers kijken naar je oorspronkelijke schuld in plaats van je actuele schuld. Dat vond de Tweede Kamer ook, en in 2015 werd een motie aangenomen die opriep om bij hypotheekaanvragen de actuele schuld te bekijken. Toch is dit nog niet gebruikelijk, al bieden sommige hypotheekverstrekkers wel mogelijkheden om met de actuele schuld te rekenen. "Indien men (extra) heeft afgelost, dan kan van de nieuwe schuld worden uitgegaan als er een nieuw aflosschema door DUO wordt uitgebracht," aldus De Hypotheker.

Hoe dan ook, je studieschuld kan je droom om een stulpje in Utrecht, Rotterdam of Amsterdam te bezitten flink de kop indrukken, en je dwingen om op den duur een optrekje in Julianadorp, Pijnacker of Zeewolde te kopen. Niet dat er iets mis is met Julianadorp, Pijnacker of Zeewolde, maar het is handig om rekening mee te houden. Wil je dat scenario voorkomen of juist een enorm landhuis kopen dan is het verstandig om zo snel mogelijk je studieschuld af te lossen.

Vergeet niet een buffertje aan te houden voor onvoorziene zaken. Financieel adviseurs hanteren vaak de vuistregel dat je ongeveer drie maanden vaste lasten moet kunnen dragen, al hangt dit natuurlijk samen met je persoonlijke omstandigheden. Om te bepalen hoe groot dit buffertje moet zijn heeft het immer behulpzame Nibud een rekenhulp ontwikkeld. Die kun je hier vinden.